Aan-uit. Wat is erger avondklok- of rechtspraak-jojo?

Op dinsdagmorgen wordt de avondklok afgeschoten en op dinsdagavond weer ontzet om het ‘gevreesde’ jojo-effect’ [relletjes?] te voorkomen.

Op 23 januari wordt de avondklok ingesteld. Het effect daarvan is onzeker en beperkt. Dat leidt tot koehandel in de Tweede Kamer. Mag het ook een halfuurtje minder zijn? Ja dus, vervolgens wordt verordonneerd wordt dat na negenen ’s avonds niemand meer zonder goede reden naar buiten mag – een politicus die reclame maakt voor zichzelf bij de aankomende verkiezingen bijvoorbeeld. Dat zal het virus leren.

Als de vele discussies rondom corona en in het bijzonder de volgorde van inenten iets leren is het dat de overheid haar zaakjes niet op orde heeft. Voor de invoering van de avondklok wijst de Raad van State al op het ontbreken van de juiste onderbouwing. Justitieminister Ferd Grapperhaus wuift alle bezwaren weg. Moet kunnen is niet hetzelfde als juridisch solide. Die flater is het zoveelste klinkklare signaal dat na een jaar onze regering corona nog steeds niet serieus neemt.

Viruswaarheid, voorheen Viruswaan wint tegen de verwachting in een rechtzaak tegen de overheid. De avondklok is onwettig omdat het spoedelement, zeg maar binnen een paar uur de wet activeren als er bijvoorbeeld een dijk het begeeft, ontbreekt. Een glasheldere uitspraak die iedereen begrijpt omdat kabinet en kamer zich als een Muppetshow in brand gedragen. Er staan levens op het spel, eerst doen en achteraf toestemming vragen. Als het echt belangrijk is voor Nederland en onze ‘democratische rechtsstaat’, bel je Kamerleden uit hun bed, maar nee. Er moet gepraat worden. Met de landelijke verkiezingen die er aankomen eisen ‘onze’ vertegenwoordigers nog meer zichttijd.

Na de rellen eerder bij de invoering van de avondklok, schrik ik die dinsdag opnieuw. Volwassenen die normaal om acht uur al hun pyama aantrekken, staan rond het middaguur te juichen omdat de avondklok per direct door de rechter is verboden. Hoe de overheid het voor elkaar krijgt om diezelfde middag in hoger beroep gehoord te worden is voer voor complotdenkers.

Viruswaarheid is dolblij met de uitspraak, het waant zich winnaar. In een eerder geding wraakt de club diezelfde rechter nog. Wraken wordt overschat, het is niet meer dan advocaten die een slinger aan het roulettewiel geven, hopend op een rechter die meer welwillend staat ten opzichte van de eisers. [1] Of het een effectieve juridische strategie is, betwijfel ik. Te vaak wolf roepen als die nergens te zien is en je staat in je hemd als het roofdier zich uiteindelijk laat zien.

Diezelfde middag al dient een hoger beroep waarin de Staat vraagt om de uitspraak op te schorten. De rechtbankvoorzitter verspreekt zich en noemt Viruswaarheid Viruswaan. Meer dan onhandig, het is absoluut onprofessioneel. Omdat Viruswaarheid waarschijnlijk zelf niet gelooft dat de uitspraak stand houdt, kiest het voor de aanval naar voren en wraakt de rechter wegens vermeende partijdigheid. Als er een ding is wat een slimme partijdige rechter doet, is het ongemerkt persoonlijke voorkeur laten meespelen. Andere rechters besluiten dat er geen reden is om te wraken en als de zon ondergaat – de klok tikt door, het is sneller negen uur ’s avonds dan u denkt – gaat de rechtzaak verder. Viruswaarheid pruttelt en schreeuwt wat, niet dat iemand wat anders van de club verwacht. Ondertussen schuift ook Jaap van Dissel aan met vage, onwaarschijnlijke berekeningen over het positieve effect van de avondklok. Van Dissel heeft net zoveel verstand van de wet als ik, dus wat doet hij daar? Tenzij de wet natuurlijk niet altijd de wet is, maar hoe weet je dat als rechter? Moeilijk, moeilijk, moeilijk.

Zelf sta ik niet te juichen die middag maar probeer geduldig uit te leggen dat er later vandaag al een hoger beroep komt. Verwondering alom: huh, hoe kan dat? Hé als eenvoudige econoom moet je mij dat niet vragen. Uiteindelijk zal het spoedappel ertoe leiden dat de avondklok gehandhaafd blijft vanwege het risico op een jojo-effect. Zo kan iedereen een schriftelijke cursus rechter worden makkelijk halen.

Het echte jojo-effect zit ‘m erin dat je het de mensen die middag op het plein niet kunt uitleggen dat de een hooggeleerde rechter het verbiedt met een logische verklaring en vervolgens de volgende, ook hooggeleerde rechter, zegt jojo’s zijn slecht voor de lijn dus ik draai het terug. De echte vraag is en blijft: welke jojo weegt het zwaarst?

PS: Na afloopt zegt de rechter “allemaal snel naar huis want de avondklok geldt nog.” Ze had er bij moeten zeggen: voor zij die nog in het primaat van de wet geloven. Een tweede onprofessionele uitglijder die niet had mogen gebeuren. Dom, arrogant, aanmatigend en misplaatst, alsof de rechter van dienst het echte hoger beroep al een gelopen race vindt.

Kopfoto gemaakt door Ricardo Silva, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.