Vroeger waren mensen bang dat koeien van schrik geen melk meer gaven als er een trein langskwam. Tegenwoordig weten we beter. Om dorst te voorkomen wonen boeren op spuugafstand van hun werk. Als ze met de trein naar de boerderij moeten, was de reclamekreet “melk, de witte motor” nooit geboren. Die Europese melk- en boterberg trouwens ook niet. En nee NS-bazen, ik heb het verzonnen dus jullie krijgen geen vette bonus. Jullie melken de burger al genoeg uit.

Terug uit Japan (2013), neem ik de trein naar huis. Op het ondergrondse perron galmt een duistere stem – ik lieg het niet – dat de trein naar Rotterdam een nog onbekende vertraging heeft. En ik maar denken dat Amsterdam – Rotterdam een hoofdader vol voorrang is. Je zult maar naar “Ons/Het Dorp” moeten. Succes!

In Nederland weigeren de gefrustreerde grappen over het Fyra-falen te verstommen. Dat mag ook wel voor duizend euro per persoon. Een bijzonder in zijn wiek geschoten reiziger tekent een Suske & Wiske kaft met als titel “De Falende Fyra.” Ondertussen bieden Japanse spoorwegmaatschappijen regelmatig excuses aan omdat de Shinkansen hogesnelheidstrein wel 12 seconden van de dienstregeling afwijkt. Oh wee de conducteur die geen passagiers meer ziet en moet kiezen tussen 25 seconden te vroeg of drie te laat. Ga met zo’n kansloze job nooit naar het casino.

Bij de ene baan rij ik met de auto naar het werk, een andere werkgever betaalt alleen voor de trein en soms heb je geluk en kun je onbetaald op de fiets. Mij hoor je niet klagen. Maar wat heb ik een smoesjes gehoord al die keren wachtend op het perron.

Als je de faalexcuses analyseert is het belangrijkste argument “niks met meer dus prijs je gelukkig met iets”. Die logica heeft de NS door de jaren uitgebouwd tot “je moet ons dankbaar zijn dat je je kinderen vanavond (laat) nog ziet.” Want zonder ons… Snurk snurk. Dat kun je op meer dan een manier uitleggen.

In de winter vriezen de wissels vast dus voor de zekerheid maar minder treinen. Waarschijnlijk runt het management van onze nationale spoorwegen liever een slagerij, genaamd J. van der Ven (daar is ie eindelijk) want ook in de herfst wordt een fors aantal treinbewegingen geslacht vanwege potentiele, maatschappijontwrichtende blaadjes op het spoor.

Eerder vandaag las ik een artikel over vliegtuigstoelen die steeds kleiner worden (Engels). Dat is blijkbaar gouden handel, zelfs als de reiziger keuze heeft. In oververhit Nederland is keuze een fata morgana voor de treinreiziger. Buiten is het tropisch warmer dan normaal, binnen heeft het NS-management een hittesteek. Kan ook een gevalletje gegarandeerde bonus(angst) zijn. Immers, schrijven is schrappen. Sorry Godfried B., blijven is schrappen, bedoel ik natuurlijk. Vraag me niet naar de logica waarom NS-bestuurders roepen dat ze het goed doen, door als het warm is treinen te verbieden te rijden – en daarvoor nog betaald krijgen ook.

En het werd zomer
GeelBlaawe Rails & Co schat bijvoorbeeld in dat er tijdens de vakantie 10 procent minder reizigers zijn. Een gek, een getal, kan elk nummer zijn zeg ik altijd maar. Eens het krankzinnige communique hardop voorgelezen is, blijkt die wensdroom de onderbouwing te zijn om de helft van de Nederlandse treinen te schrappen. Niet alleen aanstaande basisschoolleraren kunnen niet meer hoofdrekenen. Het resultaat heet overigens zomerdienstregeling. En dan wordt het echt zomer, zelfs in Alaska is het 30 graden.

“Gisteren zijn treinen urenlang blootgesteld aan de hitte, waardoor er meer onderhoud nodig is. Daarom hebben we uit voorzorg een aantal treinen geschrapt.” Help, de marsmannetjes komen! Je kunt natuurlijk ook in de winter als het koud is en de wissels toch bevroren zijn, treinen op het roodgloeiende, kokende inferno voorbereiden. Kom je tijd tekort, begin je eerder, bijvoorbeeld wanneer de blaadjes nostalgisch naar beneden dwarrelen om de spoorstaven te liefkozen. Iemand die langer dan 666 dagen woordvoerder is bij de NS, heeft een fantastische toekomst als sprookjesboekenschrijver in het vooruitzicht. Harry Potter is er niks bij.

De NS is een “voormalig” overheidsbedrijf dat 100 procent eigendom is van de Staat der Nederlanden. Mocht u de logica, om, wanneer maar mogelijk, vooral minder treinen te laten rijden, nog kunnen volgen, is het nu tijd om te sneuvelen – eervol dat wel.

Bepaalde mensen die voor de overheid werken mogen niet meer verdienen dan de minister-president. Best arrogant van de politiek om te pretenderen dat niemand belangrijker is dan onze volksvertegenwoordigers. Een open-hartoperatie uitvoeren is immers lastiger dan zeggen “gaat u maar rustig slapen.” Trouwens, misschien niet zo’n goed idee, die cruciale operatie in een trein. Voor je het weet staat het ding stil. Bevroren wissels in juli of blaadjes op de rails in maart, klimaatverandering is een te gemakkelijk excuus voor onze pluche broodheren. De NS is een zelfstandig bedrijf, waar, in tegenstelling tot de gemiddelde Islamitische school op afstand, nooit ingegrepen wordt. Die alleszins redelijke logica maakt het mogelijk om topbestuurders, bij afwezigheid van politieke “begeleiding” een “schadevergoeding”, normale mensen zeggen salaris, van plusminus drie keer (als in zes ton euro) dat van een minister uit te keren.

Maar goed het is warm, dus rijden er minder treinen. Gisteren zag ik een leuke dame in de supermarkt, dus morgen rijden er weer minder treinen. Suffies, ik kan jullie ook alles wijsmaken. Laten we eerlijk zijn, GJ met sterrebeeld rebel – mijn Chinese bonusconstellatie is aap – betekent een hoger risico dat dingen fout gaan dan dat het morgen in Nederland 42 graden is. Zou het “top”-management van de NS daarover nadenken of bladeren ze vooral driftig in de 42,5-delige Smoeskepedia©®™?

Terug naar de realiteit. Tussen ons gezegd en gezwegen, wordt je nou nooit moe van die belachelijke verzinsels van de staatsspoorwegen waarom er alleen maar minder treinen kunnen rijden en nooit meer? Als controller heb ik een aangeboren afwijking die zegt dat – ceteris paribus – extra klanten extra omzet betekent. Heeft te maken met marginale meeropbrengsten en het verdelen van vaste kosten. Ook naief zijn kun je duidelijk leren. Gekker nog, ondanks dat NS het spoorwegnet periodiek ruimt als een gekke koe – zonder effect overigens – is het resultaat vooral dat minder treinen tot meer vertraging leiden. En ja, ik twijfelde zojuist tussen lange en korte ij. Lijkt me terecht in dit geval. Op zoek naar de waarheid raakt zelfs de Dikke Vandale oververhit. Ach, die hoeven gelukkig nooit met de trein.

Deugt er dan niets aan de NS? Natuurlijk wel, de mensen. Helaas betalen die de zwaarste prijs bij een specifiek soort vertraging. Geen idee wie het verzonnen heeft, maar als je zo zot bent om een fatale gebeurtenis te omschrijven als “aanrijding tussen persoon en trein” kun je maar beter het ballastbed van de rails met een tandestoker gaan poetsen.

Wie weet waarom de NS zulk soort mallotige taal gebruikt? De enige keer dat reizigers begrijpen dat er een onvermijdelijke, verdrietige vertraging is, bellen ze naar huis. “Ben wat later Zoete. Geef de kinderen alvast een dikke zoen als je ze instopt.” Honderd op de honderd bellers eindigt met “ik hou van je.” GJ is duidelijk nooit naar de Pabo geweest want hij kan tellen.

En als ik dan eindelijk – tegen wil en dank – minister van Rails (RVS enof gietijzer), Asfalt, Afsluitdijken en Files ben, kondig ik duister donderend mijn eerste oekaze af. Vanaf nu moeten bij wisselbeurt de tien belangrijkste NS-bobo’s bij iedere “aanrijding” 24/7 op lokatie gaan en “hullie” mensen troosten. Als minister van RAAF ben ik natuurlijk onderdeel van de poule en ga als eerste. Als mensen hun vertrouwen in je uitspreken, kun je nooit hard genoeg vechten om ze gelijk te geven. Toch?

Doen we drie maanden, daarna suggereer ik voorzichtig dat ik nog wel wat equivalent-efficiente ideeen (politiek draait om moeilijke woorden) heb om de vertragingen op het spoor definitief op te lossen.

Wedden dat gisteren de laatste dag is dat er een trein in Nederland te laat komt? Helaas zat in de achterste wagon een olifant met een grote slurf die het verhaaltje uitblies. Dombo! Terug naar Theo of Thea, de persexcuustheo van dienst die een volgende faalsmoes uitkraamt. Iets met “bijna, mogelijk, wellichte smeltende zomerrails.”