Gratis Is Goed – Als Je Arm Wilt Blijven

Op internet is data het nieuwe geld, zo erg zelfs dat de meeste bedrijven vergeten oud geld te verdienen. Dat was voor corona al een slecht idee.

Tegen gratis is niet hetzelfde als voor het recht van artiesten om van hun muziek te kunnen leven. Je zult maar net hét vaccin uitgevonden hebben dat tegen alle toekomstige varianten van het coronavirus beschermt. Het is al raar genoeg dat musici en fotografen meer rechten op hun werk hebben dan programmeurs of architekten.

Als een muzikant zijn nieuwe gitaar kan betalen in ‘likes‘, waar gaat het naartoe met de moderne wereld? Ach, aan de andere kant zijn artiesten vaak wereldvreemd. Onlangs stond er een mooi verhaal in de Financial Times [Engels, €]. Een artiest vertelt over de onvermijdelijke opkomst van de MP3 en hoe dat muziek ‘gratis’ maakte. Gelukkig is er een oplossing. Als iedereen een zeer redelijke 30 tot 50 euro per maand betaalt voor online muziek kan de muzikale auteur van zijn percentage leven. Behalve het feit dat het een boel geld is en de meeste mensen [gezin van vier iemand?] niet zoveel aan muziek uitgeven, wringt de schoen ergens anders. Digitaal is huren tot de toko sluit. Koop je een zilverschijf, is die voor eeuwig van jou en wellicht ooit van je kleinkinderen. Had je nou maar in jaren-80 muziek geinvesteerd, ja toch?

Digitaal is niet alleen dood, maar ook een dode pier. Om de luisterrechten aan je kinderen door te geven moet je zelfs een stichting oprichten. Gelukkig komt vinyl terug. Dat is tenslotte wat elke zelfrespecterende krant jaarlijks schrijft.

Terug in de tijd. Toen GJ beginnend DJ was, kon hij ook niet rondkomen van tien eurogulden per uur. Zelfs niet als hij op vrijdag en zaterdag van tien tot twee plaatjes draaide. Was ook niet de bedoeling maar het liep anders. Aan de andere kant, toen had je ook nog geen social media die je “zogenaamd gratis aandacht” boden in ruil voor je harde, vernieuwende, creatieve werk. Tegelijkertijd vulde ik vakken bij de lokale supermarkt en nooit bood avondploegbaas mij de kans om gratis een pallet vol koffie weg te stouwen in ruil voor persoonlijke reclame als vakkenvuller. Slechtste baas ooit? Nee, natuurlijk niet. Maar ach dat was ook 1986, het decennium waar mensen nog over werk spraken als een manier om inkomen te vergaren en over gelukkige hobbyisten die hun kosten terugverdienden.

Niet eerlijk zegt u? Ooit gekeken hoe aanstaande studenten geneeskunde ingeloot worden? Er zijn veel meer mensen die medicijnen willen studeren dan er ruimte voor is. Moet de rest dan maar gratis gaan werken – en klagen op internet – of moeten ze accepteren dat Nederland maar zoveel artsen nodig heeft? Daarnaast wie gaat er naar een ‘zelfopgeleide’ dokter voor medisch advies?

Oneerlijk blijf je zeggen? En je creativiteit wordt niet op waarde geschat? Ga eens kijken in een ziekenhuis. Ja nu. Zie hoe het er aan toegaat. Hard werken, veel persoonlijk risico – ook voor mensen die iedere dag een huis vol geliefden achterlaten – en met niet meer dan een gemiddeld loon.

“Maar mijn creativiteit dan?” Als je nog steeds gelooft dat corona jouw zing-dans-dwangborrelingen respecteert en je dus niet ziek kunt worden, is het hoog tijd voor een ander soort dokter, een hoofddokter, zeg maar psychiater.

GJ wilde ook filmster worden. Helaas, ik moet het doen met woest-aantrekkelijk. Dat is ook niet alles, maar mij hoor je niet klagen, geen tijd en zo. Het is wat het is.

Vroeger was kunst heilig maar leverde niks op. Tegenwoordig is alles kunst en wat de gek ervoor geeft, zeg maar handel. Het resultaat wordt liefst opgeslagen in zogenaamde freeports [Engels], grote loodsen vol dure, soms spuuglelijke schilderijen, waarover geen importbelasting betaald hoeft te worden tot je ze in je kasteel hangt. Wat dus nooit gebeurt.

Ondanks mijn verhaal in redelijk fatsoenlijk Nederlands over waarom zangeres Taylor Swift een commercieel kreng eersteklas is, wil de wereld maar niet luisteren. Ex-Beatle Paul McCartney hoest geen slijm maar geld op als hij corona krijgt. Toch is het nooit genoeg en is meneer – a la een politicus eersteklas – dodelijk verontwaardigd waarom er geen extra geld zijn kant opkomt als zelf maar iemand op de fiets een van zijn liedjes neuriet. Hoezo, heb je honger dan? Dokken is zijn geriatrische boodschap.

Dat geeft te denken. Nee, niet of de jaren zestig ooit wel echt bestonden, maar waar je het voor doet. Meerdere wetenschappelijke onderzoeken hebben uitgewezen dat rijke mensen die alleen maar meer willen, het als een spel zien. Wie heeft het meeste bemachtigd, de dag voor je de laatste adem uitblaast? Geen idee waarom en zeker als het over muziek gaat, voelt het als vloeken in de kerk, maar toch. Waarom?

Kopfoto gemaakt door Oleg Sergeichik, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.