Wel GJ’s eerste Brexit-litanie.

En nee ik heb geen mening over de Franse luchtvaartgigant KLM. Management-advies daar heb ik wel gedachten over. Veel van de verstandige dingen die ik zeg zijn bedrijfseconomisch niet verantwoord. Neem het gevalletje manager dat aan GJ vraagt of hij het vastgoed, kantoren en fabrieken, moet verkopen of in eigen beheer houden. Eigendom betekent geen onverwachte kostenstijgingen maar ook weinig flexibiliteit als je het nodig hebt. Verkopen geeft je iets meer flexibiliteit maar ook gegarandeerde prijsverhogingen. “Verkopen die hap. Zorg wel voor een beetje slimme timing, anders kost het jou bakken geld.”

Raar advies, hé? Helemaal niet. Zolang dat vastgoed op je balans staat, blijven analisten zich afvragen of je het niet beter kunt verkopen, zij moeten tenslotte ook wat te melden hebben. Ondanks dat ze nog nooit een bedrijf hebben geleid, win je de discussie niet. Afvoeren die handel dus. Maar doe het wel op een gunstig tijdstip, zeker als er winst zit tussen je boek- en verkoopwaarde. Bijvoorbeeld wanneer de bedrijfsresultaten teleurstellen en je CEO-opties niks waard dreigen te worden. Geen zorgen over de huisaccountant, die zijn zó flexibel.

Reisorganisatie Thomas Cook is toch failliet gegaan. Ze zijn er bijna, nog slechts 200 miljoen Britse ponden van een faillisement verwijderd. De winter 2020 of verder kan koud zijn en de banken eisen op het laatste moment een toekomstig spaarpotje, een voorwaarde die welingelichte wenkbrauwen doet fronsen. Collectief gehuil vanaf de Britse eilanden stijgt op als blijkt dat een van de banken die de extra 200 miljoen wil zien, de Royal Bank of Scotland is. RBS ligt aan een belastingbetalersinfuus nadat topman Fred Goodwin de bank succesvoller de puin indraait dan broeder Rijkman Groenink bij VOC-nazaat ABN AMRO. Ondertussen bedragen de kosten voor het Britse Ministerie van Verkeer & Waterstaat 600 miljoen om gestrandde vakantiegangers thuis te krijgen, de grootste “reddingsoperatie” sinds de Tweede Wereldoorlog (Duinkerken).

Mocht je denken, waarom ga je op vakantie als je zo van Brexit en eenzame eilanden zonder buitenlanders houdt, het wordt nog veel gekker. Sommige vertrek-stemmers (wij als eiland en jij van ons eiland) zijn verbaasd als ze horen dat na het Brexit-hoogtepunt ze hun vakantiehuisje in de Dordogne niet meer zo maar mogen bezoeken. Brexit komt van twee kanten baby.

Onder professoren

Marco van Leeuwen, specialist reisindustrie aan de Breda University – zelfs mijn geboortestad heeft tegenwoordig een university, geef mij maar een ouderwetse kwaliteits-doctorandussenfabriek aan de Maas – stipt het in eigen bezit hebben van hotels en vliegtuigen in Trouw aan als een van de redenen voor het kopje onder. Toch heeft de concurrentie dat vast- en vlieggoed ook, zonder dat het een loden last is, zo schrijft de Britse pers.

Van Leeuwen beargumenteert vervolgens dat Thomas Cook bij het ontdekken van de 21e eeuw de verkeerde afslag neemt, een stelling waar ik me meer in kan vinden. Concurrenten anno 2019 kunnen papier niet meer spellen, maar bij Thomas Cook kennen ze het verschil tussen nul en een nog steeds niet. Geen grapjes over dat ze daarom failliet zijn. De vulpen regeert op het hoofdkantoor. Bijna dan. Helaas is de kleine kas leeg en de inkt op. Hoe zat het ook al weer met Harry Potter en die pen met rode inkt? Pijnlijk verhaal.

Je zou zeggen, wat is er nieuw in bijna twee eeuwen, maar anno 2011 staan de niet-zo-uitgekookte topmanagers van Thomas Cook voor hete vuren. Veranderspecialist Harriet Green wordt ingehuurd. De nieuwe baas zegt dat haar sterrenbeeld “landa” is, een kruising tussen leeuw en panda. Duidelijk geen beschermde diersoort, na drie jaar ligt mevrouw eruit. En jullie maar de draak steken met mijn imaginaire sterrenbeeld. Lang verhaal kort, anno nu gaat een kwart van de omzet van Thomas Cook op aan het terugbetalen van de reddende engelen van nul-elf. Da’s niet gezond en het bedrijf had die schulden moeten herstructureren. Een langere looptijd, omzetten in aandelen, het maakt niet uit, zolang de leeuw maar stopt zijn innerlijke panda op te vreten.

Kranten voeren meer redenen aan waarom Thomas Cook failliet is, negeer ze. Het bedrijf is ergens in de vorige eeuw blijven steken, zowel financieel als commercieel. Les een van Uber: wij zijn een technologiebedrijf. Als er vier personen in een taxi passen en 400 in een vliegtuig, dan ben je toch supertech? Daar trapt iedereen in. Hop, meteen een rondje nieuwe aandelen. Van het geld dat overblijft, na een passende beloning voor de visionaire topmanagers, los je oude schulden af. Ik weet het, niet supermodern, maar financieel succesvolle mensen zijn graag solide. Mocht er nog geld over zijn, ga je digitaal. Waarom zou jouw klant ’s ochtends bij het tandenpoetsen geen vakantie op zijn mobiel boeken? Het is niet jouw schuld dat ze naar hun scherm staren in plaats van (met) hun kinderen (praten). Kun je net zo goed de economie een handje helpen. Blijkbaar hebben de bazen van Thomas Cook secretaresses in plaats van kinderen want het idee komt nooit in ze op.

Die Ausrede

Gelukkig is er een smoes voor alles, zelfs falen als je concurrent dat niet lukt. Nog beter, de pers kauwt braaf alles na wat je zegt. Dat krijg je van een nieuwsredactie gevuld met 15- en 16-jarige middelbare-schoolleerlingen die “dankbaar moeten zijn” voor de kans op onbegeleide, gratis werkervaring. Even voor de zekerheid, Instagram is niet echt, de bodem van je zakelijke bankrekening wel. Overigens om dezelfde reden dat sociale media echt bestaan.

Kijk, het is een beetje flauw van me, maar sinds je kinderen “ontdekt” hebben dat Pappa en jij voor Brexit stemden, zeggen ze geen stom woord meer tegen je. Hadden ze al veel eerder moeten doen. Statiegeld iemand? De kreet die in je hoofd blijft hangen is trouwens Brexit.

“Excuus, Truus maar ik heb iemand op lijn een.” Het is je sappig-soepele persoonlijk secretaris Fabio die volgende week alwéér 29 wordt. Hij haalt je fluweelzacht terug uit je CEO-gemijmer. Beest van een man, maar da’s voor een andere keer. Doet z’n werk best aardig, jammer alleen dat hij de halve dag in de sportschool zit. Is dat nou echt nodig? Hij werkt voor mij, ja toch? Ach, waar vind je tegenwoordig nog goed personeel?

[Interne Monoloog] “Brexit, Brexit. Da’s niet goed.”
“Niet helemaal, want de beste manager is degene met de hoogste bonus. Dan ben je een winnaar.”
“Dan moet ik nooit minister-president worden.”
“Hmmm, Brexit betekent dus dat het niet mijn schuld is.”
“Is niet. Is? Kan? Kan zijn. Kans. Keihard zelfs.” [/Interne Monoloog]

Toch gaat Brexit het niet redden als excuus. Het is inmiddels september en de kinderen zitten weer op school. Gelukkig maar, kan ik eindelijk een fatsoenlijke gin-tonic mixen als de klok met negen slagen begint. Beetje hoofdpijn van die herrie, dat wel. Ineens krijg ik weer zo’n briljant plan. Begint met een B. “Boarding school”, is beter voor ze. Ach, er zijn maar twee B’s in het leven die er, gevolgd door een (relevante) p, toe doen. Brits paspoort of Belgisch paspoort? Met de piek van het vakantieseizoen achter de rug, moeten de koffers van de vakantieverkopers barsten van de pecunia. Het is een jaarlijks terugkerend ritueel, tenzij je Ongelovige Thomas heet.

Het begint lang voor Brexit, het idee dat plusminus de helft wint en plusminus de helft verliest. Dus niet. Zoiets heet democratie en is gebaseerd op de wens van de meerderheid. Het is maar goed dat de helft plus een niet genoeg is om de grondwet te wijzigen. De Brexit-uitslag is 52 procent ankers lichten versus 48 procent Simpsons kijkende “denkt er dan niemand aan de kinderen?” Britten. Anders gezegd, een beschaafde burgeroorlog in wording.

Waar is hier de nooduitgang?

Dan doet een slimmerik een ongezonde ontdekking. De som op de bus van 350 miljoen klopt niet. Ankers lichten zou gelijk moeten staan aan 350 miljoen per week extra voor de eilandgezondheidszorg. Een leugen en niet alleen omdat niemand weet waar je medici vandaan haalt als je Europese verpleegkundingen en dokters “naar huis” stuurt. En dan zeggen ze nog dat moeder Aarde geen humor heeft. Het antwoord is natuurlijk je voormalige kolonieen. Daar heb je misschien niet voor gestemd, maar je voorouders wel. Tenzij je het ongedaan wil maken natuurlijk.

De Brexit logica is er nooit geweest, tegenstemmers kiezen met ogen open voor de fata morgana dat er geen prijs betaald hoeft te worden voor het verleden en afscheid geen pijn doet. Politici doen alsof er niets aan de hand is. Raken ze de weg kwijt op TV, kijken ze naar de palm van hun hand. “De partij. De partij. Belangrijker dan het land.” De enigen die hun stem verheffen zijn de bedrijven. De vergelijking is als vloeken in de kerk, maar het bedrijfsleven lijkt wel degelijk op de Galliers in de strip Asterix. Hoe kun je in zo’n omgeving niet de verkeerde weg inslaan?

Heel eenvoudig, door je vak te kennen. Halverwege de hartoperatie zegt de Spaanse chirurge toch ook niet even wachten, er komt zo een echte Britse dokter om uw borstkast dicht te nieten? Zonder narcose had je allang tegen gestemd en je vertrouwen in haar uitgeschreeuwd.

Toch probeert Thomas Cook het. De vlieger dat mensen later boeken vanwege de onzekerheid gaat niet op. Het is tenslotte al september en als je kluis nu niet uitpuilt zal hij dat nooit niet doen. Een vertwijfelde poging om de ondergang te wijten aan de dalende wisselkoers van het Britse pond – de grote, gemene buitenwereld wordt alsmaar duurder en duurder terwijl wij ons afsluiten – overtuigt ook niet. Beleggingsinstrumenten als futures en forwards zijn duidelijk ook te hoog gegrepen voor C&C (CEO & CFO). Als je op vakantie gaat, hou je altijd rekening met onverwachte zaken. Dat weekje weg kost achteraf geen 500 maar 1.000 euro, jammer maar helaas. Mensen die precies 500 euro kunnen missen, kunnen die eigenlijk niet missen en gaan niet.

De echte vraag is natuurlijk of zonder Brexit het management van Thomas Cook harder zijn best had gedaan. Compenseer een gebrek aan talent met ego en de wereld ziet een leeg vat dat zich vol eet met bakerpraatjes. Waar is die innerlijke management-krijger? Is alles dan toch de schuld van de Brexit. De fameuze uitspraak van Margareth Thatcher staat nog steeds. “This lady is not for turning.” Vertaald: je zit op de troon vanwege je vaardigheden, stop met smoesjes verzinnen!

Daarmee is ook het smoesje dat Brexit de boosdoener is, ten grave gedragen. Te veel zon in de zomer, minder wintervluchten. Te veel Brexit onzekerheid, mensen stellen de aankoop van hun vakantie uit. Een ongunstige wisselkoers in Zuid-Europa zou moeten betekenen dat boekers uit het koude noorden van het continent het laten afweten? Allemaal kul net als uitbarstende vulkanen, financieel zwaar weer doordat klanten massaal gebruik maken van hun recht op compensatie als Thomas Cook er een puinhoop van maakt. Tussenvraag: waarom zou je na het lezen van al die risico’s die het management niet onder controle heeft, nog boeken bij ongelovige Thomas?

Nog zo’n belachelijke prachtsmoes, Britten boeken in toenemende mate hun vlucht en accomodatie apart en ons bedrijfsmodel is daar niet op voorbereid. Terug naar het begin, als we “ons” vastgoed verkopen en die vette bonus incasseren. De dag van verkoop is geen toeval, dus achteraf roepen dat het bedrijf waar jij de absolute baas over bent, niet voorbereid is op de toekomst? Niet doen.

Ondertussen stijgeren conservatieve Britse politici bij de suggestie dat Thomas Cook failliet is door de Brexit. Zij die het land besturen hebben geen flauw benul, anders reageer je niet zo fel. Thomas Cook is gewoon een bedrijf dat al jaren slecht geleid wordt en daarom nu failliet gaat. Heeft niks te maken met Brexit, afnemend vakantieplezier of welke smoes dan ook. Fout op fout op fout. Iedereen kan een bedrijf te gronde richten. Doorgeven aan de volgende generatie is een ander verhaal.

Met een beetje geluk kunnen gedupeerde Britten die thuisgebracht worden middels de grootste “reddingsoperatie” sinds 1940 dat onbezorgde vakantiegevoel doorgeven aan hun kinderen. Heeft niks met Brexit te maken. Of ze over een paar jaar nog welkom in Frankrijk zijn – afgezien van het feit dat ze het dan nog kunnen betalen na weer een waardedaling van het ooit almachtige Britse pond – is een andere vraag. Maar wat je ook doet, geef de schuld niet aan Brexit.

Kopfoto: GJ in Soedan in 2009, waar ze ook pyramides hebben.

 

Engelstalige links in dit verhaal:

• Thomas Cook op het punt van omvallen.
• Thomas Cook wint contract om na Brexit havens te beheren.
• Ondersteuning door het failliete Thomas Cook over wat de gevolgen voor vakantievierders zijn.
• Problemen Thomas Cook Voorspel Brexit.
• Thomas Cook zegt dat slechte mei resultaten door Brexit komen.
• Thomas Cook failliet. 150.000 Vakantiegangers gestrand.
• Thomas Cook Bovenbaas schuift schuld faillissement op banken.
• Thomas Cook op glad ijs. Banken vragen 200 millioen.
• Vakantiehel. Schulden en pech drijven Thomas Cook richting faillissement.