Alleen als je niets beters te doen hebt

Vorig weekend tijdens een whisky-proeverij [7] bij een maat, het kan ook de Occulus Rift virtual reality helm vooraf zijn, kwam het gesprek op de documentaire “Behind the Curve” (Voorbij de Kromming). Een groeiende groep mensen gelooft dat de aarde plat is.

De meeste lezers weten inmiddels wel dat schrijvers van science fiction boeken tijdreizigers zijn die terug in de tijd reizen om ons te waarschuwen. Omdat zij uit een toekomst van π + 1 dimensies komen en wij in 3 +1 dimensie leven, gaat het nog wel eens fout. Vandaar dat sommige science fiction verhalen zo raar zijn. Het verklaart bijvoorbeeld waarom de Terminator ons niet waarschuwt voor de machines uit de Matrix maar tegen het fictieve Skynet dat nooit zal bestaan. Wat een verschil van 0,14 al niet uitmaakt.

Diezelfde machines uit de Matrix probeerden hun ideeen voor mensen als trekpoppen eerst uit in de film The Truman Show. Jim Carey is, zonder het te weten, de ster van zijn eigen reality show. Wanneer hij doorkrijgt dat zijn leven niet echt is, vlucht hij in een bootje. Na een minuut of vijf bereikt hij het einde van de wereld als hij botst op de rand van de hemel. Blijkt het universum gewoon een schildering op de binnenkant van de koepel te zijn. Truman is stiekum opgesloten in de grootste TV studio op aarde.

Ook de gelovers in een platte aarde denken dat de hemel niet meer dan een koepel is boven het schaakbord dat wij aarde noemen. Pak een meloen, teken er de continenten op en sla ‘m twee dimensionaal. Op miraculeuze wijze verschijnt dan de “waarheid” in de vorm van een platte aarde. De Noordpool is het centrum en Antarctica wordt een magische ijsmuur van wel 45 meter hoog, die ervoor zorgt dat niemand van de schijf kan afvallen. Laat die ijsmuur volgens sommige platte aarde-ingewijden nou precies lijken op wat ze in Game of Thrones zien. Wie zegt dat toeval niet bestaat? De echte verklaring is natuurlijk dat fantasy-schrijvers een beetje science fiction zijn.

De schaalmodellen die pannekoek-gaia fans maken zijn prachtig. Ik zou er graag een willen. Toch is esthetiek nog geen bewijs. Zelfs niet in de liefde. Nou is de gemiddelde wetenschapper minstens net zo vooringenomen als de piepeltjes van de platte pannekoek. “Mijn model deugt omdat de uitkomsten kloppen.” Tsja, tegen de verwachting in is er sinds een week (geintje) leven mogelijk (Engels) in een twee-dimensionale wereld. Het is net zo moeilijk voor een 2D wetenschapper om zich een 3D-wereld voor te stellen als een wetenschapper van hier om zich drie-en-een-beetje (π) dimensies voor te stellen. “Als het al kan moet het wel een heel getal zijn!” Geen zorgen, ik ga niet vragen of het ook een negatief aantal dimensies mag zijn. Onze wereld is tegelijk onze beperking.

Als Gaia-is-gelijk-een-pannekoek voorstander blijf je met het probleem van het bewijs zitten. Laurel en Hardy zijn inmiddels dood en gelukkig is er niemand blind geworden tijdens het experiment, maar de pannekoeken hadden een idee. Als de aarde niet rond is, en je zet drie palen op een kilometer afstand van elkaar, zal de laser op dezelfde hoogte de tweede paal én de derde paal raken. Dat deden ze over water omdat water vlak is – en nee de waterpas werkt weer volgens een ander principe.

Sjonnie, Sjakie, Truus en Toos ofzo staan gezellig megawetenschap te bedrijven. “Bijna, vlak naast mijn hoofd geschoten, ik kan de laser al zien. Iets naar links.” Gelukkig geen doden of blinden, maar het scheelt niet veel. Het experiment zelf is net zo gammel. Ondanks dat, kwam eruit dat de aarde niet plat is. [2] Wat een teleurstelling. Het idee dat het experiment misschien niet deugt, kunnen de platgeslagen Einsteins niet bevatten.

Terwijl ik het zie gebeuren, vraag ik me af hoe het zit met de relatie tussen licht en zwaartekracht. Immers, alles dat energie heeft, wordt beinvloed door de zwaartekracht. Alweer neergesabeld door mijn overkritische geest. En nee, niet met een lichtzwaard. Ook niet met die waterpas.

Het unieke aan de pannekoeken is dat zij – in tegenstelling tot de meeste andere complotdenkers – geen strippenkaart hebben die per samenzwering wordt afgestempeld. Meer is niet beter. Er is maar een samenzwering en die is echt. Wanneer vraagt iemand aan premier Rutte waarom hij geheim houdt dat de aarde eigenlijk plat is? Gegarandeerd het beste TV-moment ooit op de Nederlandse buis.

Als je theorie niet helemaal werkt, sluit je toch gewoon je ogen. Als boer uit Brabant zijn er veel dingen die ik niet snap, de waarde van kunst bijvoorbeeld. [4] Andy Warhol heeft allang bewezen dat een kopie (Engels) niet onder hoeft te doen voor het orgineel. Waarom is een Mondriaan dan zoveel geld waard? Met vier tubes verf en wat plakband kan iedereen het. E=MC2 is het tegenovergestelde, dat snap ik in geen enkele constellatie van dimensies. De pannekoeken van de platte aarde wel, zelfs al wonen ze in de kelder van Mama’s huis, jarenlang nadat ze Vader Abraham en de Smurfen vier dozijn en twee dubbeltjes keer de hand hebben geschud.

De zwaartekracht bijvoorbeeld, is zo’n stekelige vraag. Het antwoord op het raadsel waarom die kosmische kracht onze planeet pannekoek niet in een bitterbal verandert, heeft iets te maken een universele versneller, etherische wind, zo u wilt. Dat “of” kan ook “en” zijn, krijg je van theorieen die afgeleid zijn van klappende molenwieken.

Die universele versneller gaat overigens harder en harder. Geen idee of ie al voorbij de snelheid van het licht is, maar anders gebeurt dat ooit. Zonder echte consequenties overigens. Denken ze.

In de ogen van de pannekoeken was Einstein waarschijnlijk net zo dom als ik. Nou… Nog steeds niet de slimste thuis, maar Einstein is – en blijft – een genie, zoveel weet ik wel. Anders had Tsjernobyl nooit atomski boem gedaan.

Terug naar de echte, onfeilbare wetenschap. Hoever staat de zon dan van de aarde? Als simpele ziel die Einstein niet begrijpt is het zonde van mijn tijd om daarover na te denken. Het echte antwoord volgens de pannekoeken is een paar duizend kilometer. Maar is de zon dan echt of is het een grote lamp aan de sterkste staalkabel ooit die aan de onzichtbare koepel hangt? En hoeveel Oempa Loempa’s [3] zijn er eigenlijk nodig om het licht aan te houden? [6]

Foto gemaakt door David Menidrey, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

In het beste bewijs aller tijden dat vroeger alles beter was, terug naar de oude Grieken. Zij wisten al dat de aarde rond was. In de derde eeuw voor Christus berekende Eratosthenes de omtrek van onze planeet tot op 99 procent nauwkeurig. Zijn hulpmiddelen waren een kromme toren en een stok in een waterput. Hiermee is de stelling dat vroeger echt alles beter was, wetenschappelijk en overtuigend bewezen.

Ook ondernemer Elon Musk veegt de vloer aan met de platte aarde-samenzweerders door naar Mars te wijzen en te vragen waarom die planeet wel een bitterbal is en de aarde niet. Als ik pannekoek-persvoorlichter was zou ik zeggen linker Twix en rechter Twix. Als je de reclame gelooft dat daar verschil tussen zit, geloof je echt alles. Zelfs dat de ene suikerreep beter is voor de lijn dan de andere.

Hoog vanuit de lucht kun je de kromming van de aarde zien. Een punt voor de pannekoeken, één maar. Behalve als de pannekoeken niet kunnen verklaren waarom die platte schijf er iedere keer anders uitziet als je verder vliegt bij gelijkblijvende curvatuur.

Volgens de pannekoeken vliegen piloten onbewust in cirkels omdat de aarde plat is. Niet over nadenken. Amelia Earheart was de eerste vrouw die alleen over de Atlantische oceaan vloog in 1932. Vijf jaar later probeerde zij rond (nadruk) de aarde te vliegen en verdween. Het raadsel houdt mensen tot op de dag van vandaag bezig. Wedden dat de pannekoeken zeggen dat Amelia tegen de Game of Thrones ijsmuur is gevlogen [5] die we de Zuidpool noemen? Iets met eigen schuld enzo. De pannekoeken zijn gek genoeg, de meeste dan. Fijne club, hé?

Samenzweringen zijn niet alleen een nuttig tijdsverdrijf – je zult maar gelijk hebben, daar kan geen chique Apple titanium creditcard tegenop – maar vooral serieuze handel. Zelf ben ik de eerste om te roepen dat tegenpolen elkaar meestal niet aantrekken. Supermodellen rennen hard weg als ik hallo zeg [1]. Toch is het idee van een dating service voor mensen die in een platte aarde geloven ver gezocht. Maar goed, handel is handel. Een paar uur de wereld afkraken en jezelf superieur voelen omdat alles een grote samenzwering is? Onbetaalbaar.

De meeste mensen brengen hun schaarse vrije tijd door op Facebook. Urenlang wordt er geklikt op links van hun beste vrienden met namen als Coca Cola en (Te) Dure Lening. Ook gouwe handel trouwens. Zij die niet in het sleepnet van Mark Zuckerberg verstrikt raken, houden zich veelal bezig met complottheorieen. Het klein grut wat dan nog rest, perst al kakelend zinloze, sarcastische stukjes uit hun toetsenbord. Ondertussen bezoeken echte pannekoeken congressen waar ze gelijkgestemden vinden. Zo’n kaartje kost wat, maar dan kun je ook lekker wauwelen over hoe onze enige echte samenzwering tevens de beste is!

Nog beter als je een bekend figuur bent, bijvoorbeeld door je eigen planeet pannekoek-videos op internet. Nodigen ze je uit en betalen ze niet alleen koek en zopie maar ook je vliegticket. Ben je eindelijk een paar dagen weg uit de kelder van je ouderlijk huis. Mama, met tranen in haar ogen, denkt “de dag is eindelijk gekomen.” Helaas in de echte wereld wordt je uitgelachen dus ga je na terugkomst weer vrolijk verder met het maken van platvloerse samenzweringsfilmpjes, compleet losgerukt van planeet hier en nu.

Het is zelfs zo erg dat meneer de hoofdpersoon achteraf wauwelt over onmogelijke romantiek en het grotere belang van planeet pannekoek. De aantrekkingskracht tussen haar en hem spat ondertussen van het scherm. Iedereen, inclusief ongelovigen, begrijpt dat het niets te maken heeft met de pannekoekenplaneet. Ook niet met de Fabeltjeskrant trouwens. Het zijn gewoon twee mensen en een overdosis magnetisme – iets waar de pannekoeken overigens ook geen zinnige verklaring voor hebben. Als man had ik last van plaatsvervangende schaamte toen ik ze op de bank zag. En ik ben zeker niet de slimste of subtielste als het op meisjes aankomt, Q.E.D. Pijnlijk om te zien is het wel. Een man die liever een samenzwering omarmt dan het meisje waar hij van houdt. Vroeger was alles beter. Bijna dan.

In 1972 werd een bootreis voor beroemdheden (Engels) georganiseerd om het einde van de maanlandingen te vieren. Tijdens de lancering van Apollo 17 dobberde de oceaanstomer een paar kilometer uit de kust van Cape Canaveral. Tot op vandaag weet niemand of de passagiers aan boord van de SS Statendam voor of tegen waren. Was het pleziertochtje bedoeld om te laten zien hoe stom maanreizen zijn, ging het glorieus mis. Terwijl de raket zich losworstelde van de zwaartekracht (hallo pannekoeken, daar is ie weer) citeerde een dichter al schreeuwend uit eigen werk. De passagiers maakte onmiddelijk korte metten met zijn krijskunst. Voor of tegen, ze wilden het magische ogenblik in stilte beleven.

Volgend jaar, een halve eeuw na dato, organiseert de Vereniging Platte Aarde een unieke cruise (Engels) naar het einde van de wereld. Gewone mensen als jij en ik noemen het de Zuidpool, Antarctica wanneer je als man in het weekend een rode broek draagt. Misschien is er nog hoop voor meneer en mevrouw Pannekoek. Gewoon samen met je meisje een leuk boottochtje met als bonus genezing. De steun die jullie voor elkaar betekenen tijdens het ontdekken van de werkelijkheid is de Genesis van jullie lange, liefdevolle, gelukkige toekomst samen. Tenzij…

Laat ik nogmaals het evangelie verkondigen: ook anime is vaak science fiction. Ben ik duidelijk, neon letters iemand? Wedden dat de pannekoekenboot een verrassing wacht op de Zuidpool? Zal niet de eerste keer zijn. Twee woorden: “Second Coming.” (Nu op Netflix trouwens.)

—

Naschrift:
Men in Black bestaan echt en dat is maar goed ook. Niet dat ze momenteel erg succesvol zijn. Planet of the Apes is eveneens geen toekomstmuziek, maar nu al realiteit. Wist je trouwens dat de aarde hol is? Toen het onlangs 33 graden was heb ik mijn aluminium hoedje opgedaan en lekker in de zon rondgelopen, zo krijg je de beste ontvangst.

Notities:

1. Geen zorgen, roomblanke asperge is nooit mijn favoriete type geweest.
2. “Plat met afwijking” in samenzweerdersvakjargon.
3. Geloof je echt dat die Oempa Loempa’s blij zijn de hele dag hard te werken voor Willy Wonka? Wat is het verschil met the Matrix of de Truman Show? Niets zeg ik!
4. Lees eens een boek over de zakelijke kant van moderne kunst, bijvoorbeeld Boom: Mad Money, Mega Dealers, and the Rise of Contemporary Art uit 2019, geschreven door Michael Shnayerson.
5. Hoe hoog is die ijsmuur dan en wat gebeurt er als je er toch overheen vliegt? Misschien wonen daar Stephen King’s Langoliers wel.
6. Dus waarom is de oceaan dan wel keidiep? Zonk de Titanic echt of is regisseur James Cameron een liegebeest die het eerste nepnieuws van de twintigste eeuw opwarmde? Zoveel onzekerheden.
7. Nogmaals bedankt jongens voor die heerlijke fles Glendronach 18 jaar oud!