Geert Jan Jansen: Criminele Kunstvervalser Voor Wie Misdaad Maar Blijft Lonen

Niemand is te oud om alsnog naar de gevangenis te gaan. Niemand!

Misdaad mag niet lonen! Pluk ze kaal. Maar stel, je bent kunstvervalser en schrijft er nog een boek over ook. Die publicatie leidt weer tot nieuwe inkomsten middels een theatervoorstelling. Hoezo misdaad mag niet lonen? Omdat het hier gaat om grotere belangen? Kunst als balsem voor de ziel in duistere coronatijden? Rijke grachtengordeldieren zonder verstand van kunst hebben pegels om professionele aankoopadviseurs in te huren. Geert Jan Jansen, zonder streepje en met twee ee’s, andere tak, vervalst decennia-lang beroemde kunstwerken en schrijft een boek over hoe de culturele illuminati er jaar na jaar intrapt.

Als ik het relaas uit heb, verbaas ik me dat meneer niet allang in de gevangenis zit. Dus maar even op Wikipedia kijken. In Nederland is hij er ooit vanaf gekomen met beloven drie jaar geen vervalsingen maken. Schuld bekent hij niet. Het Openbaar Ministerie op z’n best. Als je niet kunt schilderen, is het zinloos. Wanneer je een doorgewinterde vervalsingscrimineel wil straffen, nutteloos. Exact 36 maanden later mag hij weer vervalsen zolang hij niet gepakt wordt. Juridische logica van het niveau avondklokrechter – alweer een met dubbele voornaam – die dezelfde dag een voorlopige uitspraak van haar collega teniet doet uit angst voor het jojo-effect. Hoef niemand zich meer zorgen te maken over haar finale oordeel.

Midden jaren 90 wordt Geert Jan Jansen in Frankrijk gearresteerd. Hij zit zes maanden in voorarrest en schrijft een boek – lees bekentenis – over zijn criminele schilderkunst dat in 1998 gepubliceerd wordt. Advocaten kosten geld. Het is allemaal nogal vaag maar in 2000 wordt hij tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld, waarvan vier voorwaardelijk. Waarschijnlijk hoeft hij die laatste zes maanden ook niet te brommen omdat hij de eerste zes in voorarrest doorbrengt. Vandaar het boek. Samengevat: schuldig of onschuldig maakt niet uit voor de tijd die meneer in gevangenschap doorbrengt.

Romantisch gevloerde lezers noemen ‘Magenta‘ een schelmenroman. De jongens van de Kameleon, dat zijn schelmen, guitige. Geert Jan Jansen is een geharde crimineel, een die wel zijn veren maar niet zijn streken verliest. Vorig jaar nog poseert Jansen bij een kopie van een schilderij van Klimt. Het origineel is 100 miljoen waard. “Zelfde kwaliteit, alleen een paar nullen minder.” Mensen kijken mij wel raar aan als ik Harry Potter overtyp en ze de rechten probeer te verkopen voor iedere duit meer dan nul. Zelfde kwaliteit en iemand anders heeft het verzonnen. Als in: veel betere kwaliteit dan GJ’s eigen schrijfsels. Overigens ook dichterbij het origineel dan Geert Jan Jansen. Inmiddels pocht Jansen over zijn misdaden in de theatervoorstelling True Copy.  Sorry hoor, maar achter tralies lijkt me beter. Niemand is te oud om naar de gevangenis te gaan.

Opscheppen over je criminele verleden zonder risico en er nog een aardig centje aan overhouden, wie wil dat niet? Minder geinig is dat misdaad niet mag lonen slechts in deeltijd bedreven wordt. En jullie dachten dat mijn grootste bezwaar tegen het Openbaar Ministerie hun visie op snelrecht is? Ik ook niet meer.

Als je maar genoeg meemaakt hoef je geen begaafd auteur te zijn om een vlot boekje te kunstelen. Een kleine 200 pagina’s aan criminele capriolen tonen aan dat de commerciele kunstwereld niet deugt. Niet dat je daarmee als auteur absolutie verkrijgt. Het lijkt zo’n aardig verhaal waarin de crimineel niet echt slecht is – dat is hij wel – maar hoe verder je leest, hoe harder je het laatste kliekje opgewarmde sympathie verliest voor Geert Jan J. Is iemand die 100 omaatjes berooft slechter dan een persoon die er ‘maar 10’ besteelt? Volgens Geert Jan Jansen en een groot deel van de filmende en schrijvende pers wel. Daarnaast is het leuk om rijke mensen bij de neus genomen te zien worden, vervolgt het argument.

Het is moeilijk waardering op te brengen voor mensen die kunstadviseurs in dienst nemen om de juiste werken voor teveel geld aan te schaffen. Alleen, niet iedereen is zo rijk als Croesus. De splitsing tussen katholicisme en protestantisme begint 500 jaar geleden als Maarten Luther protesteert tegen het gemakzuchtig afkopen van zondes, ook die je nog moet begaan. Als je geld genoeg hebt, mag je zondigen en toch in de hemel komen. Daar geloven zelfs atheisten niet in. Het is 2021 en iemand koopt een gezegend religieus object. Bijna dan, het blijkt een perfecte kopie die niet door een geestelijke bon voyage is gewenst. Dat vindt iedereen verschrikkelijk – ook niet-gelovigen. Maar kleine lieden die van hun spaargeld een echt kunstwerk kopen om vervolgens uit te vinden dat het nep is, moeten er om kunnen lachen?

Ratten is de beste omschrijving voor de hele kunsthandel die uit het misselijkmakende triomphalisme van ‘avonturen van een meestervervalser’ naar boven komt drijven. Is dit een Appel? Geen idee, ff de handtekening namaken, nu wel. Nee, niet die van Steven Jobs. Over 100 jaar is er geen enkel niet-gesigneerd kunstwerk van Appel meer, tenzij het vers van de pers komt.

Koop kunst om aan de muur te hangen, niet als belegging. Verliefd op iets van 10.000 euro? Koop 20 andere creaties a raison van 500 euro. Het feit dat een man met zoveel namaak-talent nimmer succesvol werk onder eigen naam heeft uitgebracht, zegt genoeg.

Hoe het kan dat Geert Jan Jansen nooit in eigen land is veroordeeld, blijft een raadsel. En natuurlijk de vraag of hij wel eens iets van Bob Ross heeft vervalst. Er is overigens nog tijd om Jansen een paar jaar in de gevangenis te stoppen. Niemand is te oud om achter tralies te verdwijnen. Zal er wel nooit van komen, teveel kunstkenners, oeps – liefhebbers met boter op hun hoofd. Of je levert hem uit aan de Verenigde Staten. Ondanks al hun fouten weten ze wel raad met iemand als Geert Jan Jansen. Vraag maar aan voetbalbond Fifa. En het spaart nog belastinggeld uit ook!

Kopfoto gemaakt door RhondaK Native Florida Folk Artist, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.