Alles is een Avontuur, Eerste Aflevering

Het is maandagavond. GJ kijkt terug op het weekend en zijn belastingschuld. Van 71 euro. Dat loopt vast niet goed af.

Leuker kunnen ze het niet maken. Best een goed gekozen slagzin als je terugdenkt aan dé Toeslagenaffaire. Minder leuk wel. Makkelijker, vergeet het maar. Waarom heeft de Verenigde Naties trouwens nooit onderzoek gedaan naar dé Toeslagenaffaire in ons land? Kregen ze misschien een smsje van premier Rutte dat het niet meer hoefde? Zo van: gaat u maar rustig slapen. Hé, da’s grappig. Ik heb ook een smsje ontvangen.

Zondagavond half acht, even bij ons Pap geweest, kijken of hij zich met carnaval gedraagt. Doe ik verder geen uitspraken over maar even tussen ons: ik had beter van je verwacht Pap. Alaaf. Als ik m’n jas aantrek om naar huis te gaan, bliept mijn foon. De Belastingdienst. Ja serieus, zondagavond Tijd is nu Studio Sport plus 30 minuten. Vast kantoor Amersfoort waar ze niet weten wat carnaval is. Alsof die drie brieven die ik van de week in de bus vond nog niet genoeg zijn. Uw schuld van €277,82 dient direct betaald te worden. Gerechtsdeurwaarder legt op 12 feb. 2024 beslag. Betaal direct op belastingdienst-bs847391.info/incasso. [Het is zondag 11 februari 2024, 19:30 als ik het sms-bericht lees.]

Hé, de Belastingdienst gaat vooruit, ze kunnen het dus wel makkelijker maken. En minder leuk als je op de link klikt. Overigens had ik niet drie maar vier blauwe brieven in de bus. Eentje is verkeerd bezorgd. Netjes bij de buren afgegeven. Overige drie heb ik nog niet opengemaakt. Gaat vast over m’n aangifte 2022. De Belastingdienst krijgt na lang touwtrekken nog ongeveer zeven tientjes van me. Aan de andere kant, die aangifte was zelfs nog niet voorlopig vastgesteld een maand geleden. Op de terugreis reken ik me suf. BTW-aangifte te laat is standaard plus 100 procent. Voor een gewone particulier als ik, vier keer over de kop in ruwweg 30 dagen is wat overdreven. De Belastingdienst is toch geen criminele organisatie? OK, afgezien dan van één gevalletje Toeslagenaffaire, maar waar praten we over? Slechts 70.000 mensen hebben een claim ter compensatie ingediend. Tot nu toe. In een land van 18 miljoen mensen. [2]

Thuis brand ik van nieuwsgierigheid maar het verlangen naar de WC te gaan, verteert me. Dat lucht op en rits rats, ik trek drie blauwe enveloppen open. Ping! 2-0. Nee, dat is Pap. Feyenoord speelt tegen Excelsior, de club op Woudestein naast mijn oude alma mater waar ik ooit het vak inleiding belastingrecht heb gevolgd. Blijkt dat je iedere jaar een nieuwe wettenbundel moet kopen. Hoeveel wettenbundels zouden DE slachtoffers van dé Toeslagenaffaire wel niet in hun wanhoop hebben gekocht? Met bonnetje natuurlijk. De stand in het stadion is 71-0,2023. Ik moet over 2022 nog 71 euro betalen en nul euro aan sociale premies. En de Belastingdienst denkt dat er wat te halen valt, dus ook over vorig jaar moet ik aangifte doen. Dat is de 2023 en daarmee brief drie.

Onderweg naar huis denk ik van alles maar een vraag verslaat ze allemaal. Hoe kan de Belastingdienst ineens zo snel zijn? En hadden ze niet eerder een smsje kunnen sturen? In gedachten zie ik mezelf al bellen met de Belastingdienst. Het eerste wat ik roep is dat ik blank [10] en kinderloos ben. Zou het helpen? Krijg je een of andere medewerker aan de lijn die ook liever vandaag dan morgen vertrekt. Als ik vraag hoe het nog te betalen bedrag in een maand tijd vier maal over de kop kan gaan, hoor ik haar/hem op een spiekbriefje kijken. Ja, lieve kijkbuiskinderen, dat lezen jullie goed. Ahum. Uw aangifte – en tijdige betaling, ongeacht de lengte der termijnen – is uw verantwoordelijkheid. Ons treft geen blaam. Never nooit nie. Iedere Nederlander wordt tenslotte geacht de wet te kennen. [9]

Ben niet de enige die zijn ouders helpt met de financien. En zeg nou niet omdat mijn vader zijn zoon meer vertrouwt dan de Belastingdienst. Zo flauw. Een paar jaar geleden belt Pap. We hebben elkaars mobiele nummer, best handig. Jongen, de Belastingdienst heeft me bericht gestuurd dat ik nog 1.200 euro krijg. Ik moet wel binnen twee weken mijn rekeningnummer opgeven. Daar heeft Pap even geen zin in en hij belt mij. We lachen samen hartelijk om die domme criminelen. Sinds wanneer heeft de Belastingdienst haast met geld teruggeven? Dikke denkfout. Van de centen die we uitsparen door niet te reageren, gaan we lekker eten ter nagedachtenis aan Mam op haar verjaardag. Beste koekje van eigen deeg ooit. Mam kijkt vast en zeker met een grote glimlach toe van boven. Eet dat boevenbende!

Criminelen krijgen extra kansen omdat de overheid en andere publieke instanties keer op keer misleiden en zich misdragen. Dat is pas echt het nieuwe normaal. Negen euro administratiekosten bij een verkeersboete. Niet normaal Geen wonder dat Transavia extra durft te rekenen voor handbagage. Eerlijke huisjesmelkers vragen tegenwoordig geen sleutelgeld meer – ze willen wel maar het mag niet, zo jammer en onrechtvaardig. Daarvoor is in de plaats gekomen een tegemoetkoming in de kosten voor de kredietcheck a 395 euro. Ik bedoel, als een bon al negen euro administratie is, zullen die vier meier ook wel terecht zijn. We willen tenslotte allemaal een dak boven ons hoofd [en helemaal dat van onze kinderen, hemelwater is ook niet alles], koste wat het kost. Of wat te denken van een pensioenfonds dat mijn hoogbejaarde buurvrouw een brief stuurt. Wij hebben uw email-adres niet daarom kunnen wij u belangrijke post niet digitaal sturen. Of ik even wil helpen met de computer. Nee. NEE. Er staat toch nergens dat je een emailadres moet opgeven. En dat pensioen komt toch wel binnen. [6]

Op zo’n moment ben je dankbaar voor een overheidsinstantie die zich een keer fatsoenlijk lijkt te gedragen. OK, ze hadden eerder smsjes kunnen sturen dan op het laatste moment, maar het is in ieder geval iets. En normaal zou ik eerst even bellen, maar ja, morgen die deurwaarder he? En nu is het zondagavond. De overheid doet twee dingen: onredelijk zijn en moeilijke woorden gebruiken. Daarom staat er gerechtsdeurwaarder. Nog veel enger dan de gewone. En de meeste mensen worden daar bang van. Al kunnen ze het honderd keer betalen. Zo is zo ‘onze’ overheid wel. Dat bericht moet dus wel echt zijn.

Daar zit je dan, brandend van nieuwsgierigheid op de [zonder accent aigu voor de verandering] WC. Moet eerst even gebeuren als ik thuiskom. En daarna: handen wassen. Zo hou je de spanning er wel in. Dan pas die drie blauwe brieven openen. Gert-Jan, je hebt een maand om 71 euro te betalen. En anders sturen we vast wel nog een brief. Normaal zou ik zeggen, doe mij maar een digitaal tikkie. Tsja, zo leuk maakt de Belastingdienst het nou ook weer niet. Maar in die sms staat wel een link. Die ik met bibberende handen open. Het is inmiddels maandagavond en de deurwaarder is langsgeweest, niet de gewone gruwel maar die extra gemene, de gerechtsdeurwaarder. Alles afgenomen en GJ is geen eens Toeslagaffaireslachtoffer. Nu zit ik hartje winter buiten – bibberend onder een ontbladerde boom – met mijn halfbevroren vingers wanhopig proberend dé link op mijn telefoon te openen. Misschien dat alles toch nog goed komt als het lukt. Zullen we dan maar? Ik heb toch niks meer te verliezen. Ik klik en er gebeurt helemaal niks. Ben er ondersteboven van. Waar moet ik vannacht nu slapen? Tussen de kangoeroes misschien?

De meeste mensen weten wel beter dan op een link klikken in een smsje om te betalen. Maar verstuur genoeg van dat soort berichtjes en er trapt altijd wel iemand in. Meestal de mensen met de minste kennis, die het diepst in de problemen zitten. Kijk nog maar eens goed naar de betaallink: belastingdienst-bs847391.info. Hoeveel mensen hebben geen idee dat zo’n raar nummer dat begint met bs nooit van de Belastingdienst kan zijn. Zelfs ik zie het in eerste instantie niet. Gelukkig weet ik beter dan er op te klikken om te betalen maar de omstandigheden zijn wel ideaal. Nee, niet Ideal, als in digitale bankbetaling. Ik heb drie ongeopende brieven van de Belastingdienst liggen van eerder deze week En ik weet dat ze nog wat geld van me krijgen. Ook ben ik geboren cynicus. [4] Welke overheidsorganisatie wil zich niet indekken tegen slechte publiciteit middels een halfgaar plan [5] om op het laatste moment toch maar even een SMS te versturen dat je moet betalen. ‘We hebben ze een laatste kans gegeven.’ [Denkbeeldige zucht] Vooral op zondagavond, dat is het meest treffende detail als je het over een zelfzuchtige overheid hebt. Als de slachtoffers er voor het slapen gaan niet intrappen, liggen ze de hele nacht wakker en capituleren ze morgenochtend wel. Gelukkig is de site blanco als ik erop klik, maar wie is hier nu de echte criminele organisatie?

Kopfoto: mijn drie belastingbrieven en een belastingbrief. Nee, niet en een begrafenis. Ja, nog een. Gemeentebelastingen. Kan er ook nog wel bij. Plus een crimineel smsje van belastingboeven.

—

[1] Heel kort door de bocht: het Pikmeer arrest zegt dat de overheid nooit wat fout kan doen, al treden ze de Grondwet met voeten – en bewust. Best handig als je een fiscale beunhaas – of racist – bent.

[2] Even vergelijken: 70.000 slachtoffers op 18 miljoen mensen in Nederland staat tot ruim een miljoen benadeelden op de 270 miljoen in de Verenigde Staten. Als de Toeslagenaffaire daar was gebeurd, hadden ‘onze’ Nederlandse politici het hoogste [verwijtende] woord gehad. Gelukkig zijn er geen miljoen slachtoffers maar slechts 70.000 bekende gevallen. Je moet dingen wel in perspectief blijven zien. Of dat altijd juist is? Weet ik veel.

[3] Belasting betalen moeten we allemaal. Geen enkel probleem mee. Te vaak hoor ik mensen roepen, te veel, te duur en te onzinnig. Makkelijk gezegd want jouw opleiding waarmee je die dikke boterham verdient, is betaald van andermans belastingcenten. Die snelweg waarover je elektrische auto niet zoeft, ook. Wat de meeste mensen willen is dat de belastingen verlaagd worden, nu zij de buit binnen hebben. En maar zeggen tegen je kinderen dat je van ze houdt.

[4] Cynici hebben een zwaar leven, misschien een gematigd belastingtarief voor ons soort mensen invoeren? Vraag ik voor een vriend.

[5] En soms is wat de overheid doet gewoon een combinatie van incompetentie en desinteresse. Amsterdam heeft onlangs een nieuwe aanbesteding uitgeschreven voor deelbakfietsen. Daarbij is de stad in tweeen gesplitst, een concessie voor het oosten van de hoofdstad en een voor het westen. Geen idee hoe het werkt als je van oost naar west [Amsterdam, niet Berlijn, we hebben het over bakfietsen, geen vogels uit de jaren tachtig] fietst. Moet je dan halverwege overstappen op een andere aanbieder? Nee, natuurlijk niet. Maar dat is toeval. Dom en dommer maakt meestal niet slimmer. Zoiets heet geluk. Twee aanbieders die beiden een enkele vragenlijst moesten invullen voor beide stadshelften. Betekent dat er maar een winnaar kan zijn. Ooit gelezen dat het IQ van leden van de maffia 70 is [100 is het gemiddelde IQ van mensen en ook de mediaan]. Je vraagt je af of ze weten waar ze mee bezig zijn daar op het Amsterdamse stadhuis.

[6] Vergeleken met misleidende officiele instanties zijn kabelboeren nog heilig. Ring, ring. Hallo meneer. Ik ben van de bedrijf X [de concurrent]. Wist u dat uw internet ermee ophoudt? Sorry, u komt om mij wat te verkopen. Helemaal niet. Meest succesvolle omgekeerde verkoopstrategie ooit. De potentiele klant heeft je door en je antwoord dat de klant gek is. Mijn portemonnaie blijft dichter dan die van dé Belastingdienst als ze schadevergoeding moeten betalen aan dé slachtoffers van hun Toeslagenaffaire. En ja, de Belastingdienst houdt dat langer vol dan ik. Een telecomboer aan de deur die 70.000 kinderen moet voeden, help je toch gewoon. Ik bedoel maar.

[7] En als ik op de achterkant van mijn telefoon kijk, weet ik waar ik het voor doe. En ik ben niet de enige met zo’n mooie tekening achter mijn hoesje. Je zult maar Toeslagaffaire-slachtoffer zijn. En dus Mamma of Pappa. Hoe kijk je dan naar de achterkant van je telefoon na het 666e wanhopige gesprek met de Belastingdienst. En nee, op diensteigendommen mag je geen stickers of tekeningen van je kinderen plakken. Zou dat de verklaring zijn? Nee, natuurlijk niet. Naar doen is een keuze, eentje waarvan geen normaal mens weet waarom je daarvoor zou kiezen. [8]

[8] Waar is de kritische blik van de Verenigde Naties als rijke, Westerse landen aan de zee die het hardst nodig hebben?

[9] Iedere Nederlander wordt geacht de wet te kennen. Of niet. Als je maar betaalt.

[10] In gedachten zie ik mezelf al bellen met de Belastingdienst. Het eerste wat ik roep is dat ik blank ben. Of kan ik beter zeggen: mijn naam is Gert-Jan en ik heb een dubbele voornaam?  Misschien helpt het, wie weet. Vraag ik trouwens voor een vriend.