De Rotterdamse Dakendagen 2024 lopen niet helemaal volgens plan. We zien geen zeven daken, zelfs geen drie maar slechts een. Maar dat is dan wel de Laurenskerk en het is fantastisch. Die andere daken kunnen het dak op als u begrijpt wat ik bedoel.
Laten we bij het begin beginnen. De Laurenskerk werd gebouwd. Toen werd er nog een stuk opgebouwd en nog een stuk. Duurde ruim 200 jaar. Vervolgens stort een gedeelte in tijdens de kerkdienst en een zware storm en wordt het bovenste houten gedeelte vervangen door steen. Daardoor is er geen geld meer voor een wijzerplaat in de torenklok en worden de getallen en wijzers zo op de stenen buitenmuur geplakt. En dan staat de kerk er. En hij staat en staat daar maar. Na 250 jaar krijgt hij een buurman. Het Witte Huis, de eerste wolkenkrabber van Europa wordt geboren maar natuurlijk wel een tikkeltje lager dan de kerk. Nog eens 150 jaar verder staat Rotterdam vol met hoge gebouwen, zo hoog zelfs dat je de Euromast niet eens kunt zien.En voor ik het vergeet, de Laurenskerk ging wel vaker kapot, zoals bijvoorbeeld in mei 1940, maar dat waren gemene Nazi’s die de hele Rotterdamse binnenstad platgooiden. De kerk werd herbouwd, de rest van het terrein klaargemaakt voor eindeloze rijen wolkenkrabbers. Vrij op naam vanaf een heel schappelijk bedrag, zeg een miljoen ofzo. Parkeerplaats verplicht afnemen, maar die kost zoveel dat je er je auto voor moet verkopen. Om de woningnood te ledigen. Kroost de deur uit en mensen verlaten hun eengezinswoning en schuiven door zodat jonge gezinnen die eensgezinswoningen kunnen kopen. Alleen een probleem, de meest gezinnen met kleine kinderen hebben geen miljoen op de plank liggen. Kort gezegd, die kunnen het dak op. En laat Rotterdam daar nu net een oplossing voor hebben, de daktuin. [En het dakschooltuintje]. Persoonlijk heb ik mijn twijfels maar de gemeenteraadsleden zijn allemaal knappe koppen die vast ervoor gestudeerd hebben. En sinds Aboutaleb voor ze op de bres is gesprongen, vangen ze zo’n 4.000 euro voor hun bijbaan van drie dagen per week. De Rotterdamse burgemeester vond dat de gemeenteraadsleden zo hard werkte en dat het leven zo duur was. Erg oneerlijk dus meer salaris. Mijn baas trapt er niet in, de jouwe wel?
Enfin, vandaag naar de Rotterdamse Dakdagen 2024 geweest. Het weer voorspelt regen maar op het dak zit je hoog en droog. Alleen nog een stukje fietsen. We besluiten even te wachten omdat het zo hard regent dat je geen hand voor ogen ziet. Kan ons programma eigenlijk niet hebben, want we moeten veel zien. Uiteindelijk half twee bij de Markthal afgesproken en met een kwartiertje is het droog. We passen de planning enigszins aan en besluiten dat we in ieder geval de Laurenskerk op willen, het oude postsorteercentrum naast Centraal Station en de Hofboogjes waar vroeger een aparte spoorlijn naar Den Haag reed.
Nog voor we de fietsen bij de Laurenskerk kunnen parkeren, zien we al een enorme rij. We sluiten aan en gelukkig komt er al snel een vriendelijke dame met een bordje “vanaf hier 50 minuten”. Wel wat verwarrend dat ze de hele tijd heen en weer loopt maar daar blijkt een goede reden voor. Zij weet het ook niet. Vandaag ben ik samen met onze CEO [chief evenementen officier], aardige vent. We babbelen gezellig en voor we het weten zijn de 80 minuten om en mogen we het steile trappetje omhoog beklimmen. Op zo’n moment ben je de uitvinder van de roltrap pas echt dankbaar.
Op ongeveer eenderde omhoog is een wisselstation waar steigend en dalend verkeer elkaar kruist. Een gids vertelt geanimeerd hoe de Laurenskerk in etappes is gebouwd. De eerste steen werd gelegd in 1412 en aan de bouw van de toren werd begonnen halverwege 15e eeuw. Daarna volgen nog twee stukken toren en dik 200 jaar later is de Laurenskerk voorlopig af. “Wist je dat je duidelijk de verschillende bouwstijlen kunt zien” zegt de gids. Vast wel, maar wij staan binnen en al het kale metselwerk van 100 jaar of ouder ziet er hetzelfde uit. Als de trap omhoog leeg is, mag ons groepje naar de top. Nog een hele klim maar zo de moeite waard. Wat een uitzicht. Het is dan een uur of drie en het heeft ons ruim anderhalf uur gekost om de top te bereiken. Ja, inclusief wachttijd tot we binnen mogen.
Om vier uur is er weer een kerkdienst en dus gaan we op tijd naar beneden. Alle attracties hebben wachtrijen en we besluiten in plaats daarvan maar wat te drinken in de stralende zon op het marktplein waar een soort foodcourt is opgezet. Uiteindelijk zijn we een dak opgeweest. Zelfs de aangepast planning met de hofbogen en en Central Post blijkt te ambitieus. Ons orginele plan om boven op die drie ook nog de Wilibrordschool, de Heuvel, de Rotterdambuilding en de Doelen te bestijgen blijkt een fata morgana. Maar terwijl we aan de voet van de Laurenskerk wat drinken, concluderen we dat we toch dik tevreden zijn. Geweldige ervaring om bovenop de Laurenskerk te staan en rondom uitzicht hebben. Kijk maar mee.
De stoep glinstert van de regen, niet dat het iemand stopt om in de rij te staan.
OK, bijna niemand dan. Iemand werd het wachten duidelijk teveel en deze lantarenpaal moest daaronder lijden.
Hartje stad. Erasmus blijft ondertussen onverstoorbaar doorlezen. 110 Jaar alweer. Chapeau!
Komende halfuur wachten staan we in ieder geval hoog, ik bedoel droog.
Hoera, bijna binnen.
Beurs WTC gezien door de ramen van de toren. We zijn op ongeveer eenderde van de klim.
Deze foto verklaart waarom we zo lang moeten wachten. Je kunt elkaar op de trap niet passeren.
Vanaf de toren van de Laurenskerk kijk je naar het oosten- zuidoosten en zie je de bocht van de rivier. Op de voorgrond met de Markthal. De bewoners daarvan krijgen binnenkort een nieuw gebouw voor hun neus: de Nova Rotte
Aan de andere kant van de Markthal kijk je uit op het Scheepvaartkwartier. He ik zie een hijskraan. Ook daar is nog wel ruimte voor een torenflat, want dat zijn wolkenkrabbers tenslotte.
Aan de Hoogstraat zien we het eerste monument, gebouw de Heuvel. Een van de vele monumenten die eigenlijk in de weg staat. Anders zou je hier grif een toren van 150, 200 meter neer kunnen plempen. Waarom moet alles een monument zijn?
Zoekplaatje: wat ontbreekt hier? Inderdaad het gebouw van de Rabobank aan de Blaak 333. Komt iets nieuws dat vast hoger is dan zijn voorganger.
Natuurlijk is dat de haven. Dit zijn tenslotte de Rotterdamse Dakendagen. De Rotterdamse!
Weerspiegeling in de gevel van het Beurs-WTCgebouw
Rondom de Laurenskerk zijn veel appartementencomplexen verrezen. Deze lijkt nog het meest op een mislukt vierkant. Persoonlijk zou ik er een vijfhoek van gemaakt hebben met de naam Pentagon maar da’s vast niet goed voor de veiligheidsbeleving van de bewoners. Weet je trouwens waarom ze zo’n grote binnentuin hebben? Kun je er meer appartementen omheenbouwen. Het is inmiddels schitterend weer maar in de tuin geen spatje zon. Gelukkig kun je wel je overburen in de gaten houden vanaf een half miljoen
Ten noorden van Rotterdam ligt de stad waar carrieres sneuvelen nog voor ze beginnen. Helaas heb ik even geen actieve herinnering aan de naam van die plaats maar het is duidelijk dat ze daar net de cursus wolkenkrabber bouwen voor beginners hebben afgerond. Den Haag, dat was het.
Dichter bij huis, recht onder de Laurenskerk nog wat naoorlogse rijen huizen rondom de Meent. Wedden dat over 20 jaar daar ook hoge torens staan. Wordt wel een hersenbreker met de luchtrechten. In New York zijn er al speciale wetten die regelen hoe je omhoog mag bouwen en wanneer je een ander last veroorzaakt als jij een hoge toren bouwt die alle zon afpakt. Misschien had ik toch rechten moeten gaan studeren, gegarandeerd kassa.
En waar zou je dan rechten kunnen studeren. Niet in de bibliotheek recht voor je. Het is dat gebouw met die gele buizen. Rechts daarvan zie je een flat in de vorm van een potlood en daarnaast de Kubuswoningen. Tegenwoordig is er geen geld meer voor creatieve architectuur. Te duur, die ontwikkelaars hebben het al zo zwaar.
Kijk daar zou je dus rechten kunnen studeren, de Erasmus Universiteit, genoemd naar dat standbeeld voor de Laurenskerk. Nee niet standbeelduniversiteit, kom op zeg. Als je dit niet begrijpt zou ik er niet eens aan beginnen. Kun je beter economie proberen.
Een kerk in de vorm van een kruis, verrassend zeg.
We kijken naar het oosten. Dinsdag en zaterdag is op het nu lege plein de weekmarkt.
Jaaa, eindelijk. De Willemsbrug, ik miste hem al. Witte Huis zou Rotterdam ook bijna hebben gemist, tijdens de aanleg van de spoortunnel in de jaren negentig wilde men het Witte Huis en de Wijnhavenpanden slopen. Een paar jaar geleden ontkende een oud-medewerker van de gemeente dat het Witte Huis ook gesloopt zou worden. De Wijnhavenpanden wel. Het is een beetje als het oude postkantoor aan de Coolsingel, wat de oorlog niet verwoest, sloopt de gemeente wel. Iedereen weet hoe het werkt, je slaat een rijtje historische havenpanden plat en voor je het weet bots je sloperskogel tegen het Witte Huis, dan kun je netzo goed het karwei afmaken. Gelukkig is het Witte Huis blijven staan en zijn de Wijnhavenpanden afgebroken en toen de tunnel klaar was weer opgebouwd. Maar had het zin? Twee jaar geleden voor het eerst in lange tijd weer eens in de Oude Haven geweest, wat een verpauperde en verlepte boel. Geldt trouwens voor de hele Oostzeedijk. Pure armoede.
Nog even terug naar de Rotta Nova. Wist je trouwens dat de appartementen door Christies Real Estate worden verkocht. Twee torens, 22 verdiepingen en 258 appartmenten van 50 tot 320 vierkante meter. Ja, 320 vierkante meter alsof er geen woningnood in Rotterdam is. En ja, het is een toplocatie als je thuis bent maar of het ook een pretje is om in de spits door de stad naar huis te moeten rijden?
De Kralingse Plas met daarachter Prins-Alexander, een wijk met zo’n 120.000 inwoners en steeds meer torenflats, excuus appartementencomplexen voor de betere buidel. Links zie je een woontoren. Die hoort bij verzorgingstehuis Hoppesteyn. Tot 1972 stond daar de mooiste gesloopte kerk van Nederland, de Koninginnekerk maar helaas verzet hielp niet [wannneer helpt dat ooit?] en de kerk is gesloopt.
“Oudejaarsdag vijftig jaar geleden, op 31 december 1971, klinkt een donderende preek, de laatste, door de Koninginnekerk aan de Boezemsingel in Rotterdam-Crooswijk. Dominee Kleermaker windt er geen doekjes om: “Rotterdam is te licht bevonden in de weegschaal van God.” [2]
De toren is pas in 2000 gebouwd onder het motto van, als we er een hele hoge toren naastzetten, lijkt het toch nog een beetje op een kerk. Beste verkoopsmoes ooit voor een ongewenste wolkenkrabber. Je kunt ‘m alleen niet overal gebruiken, maar toch.
Op welke school ontsnapt er nooit een kleuter en loopt naar huis? Dat kan niet bij de Wilibrordschool. Welkom terug bij het thema: de Rotterdamse Dakendagen. Kijk die kleuters ontsnappen niet van het schoolplein en de gemiddelde Rotterdammer niet aan nog meer keihoge torenflats. Bouwen, bouwen, bouwen. En als we al die vierbaanswegen in het centrum nou eens versmallen. Voor de verkeersveiligheid! Kunnen we nog meer flats bouwen in het hart van de stad. Niet dat iemand dan ooit nog thuisgeraakt maar wiens probleem is dat.
Hebben jullie ‘m ook zo gemist? Het meest gefotografeerde objekt van Nederland, de Erasmusbrug. Overigens wordt hij op dit moment geverfd: lichtblauw en met de hand. Dat zal even wennen worden.
Over de Willemsbrug ligt het Noordereiland. In het Hefkwartier wordt druk gebouwd aan allerlei appartementencomplexen. Tussen de beide staanders van de brug zie je het gebouw van Unilever dat de Brug heet. Heel futuristisch, het rust op pootjes.
Hoekje van de Coolsingel. Het zwarte gebouw van Allianz is het voormalige Robecogebouw. De rode toren is een woontoren die naast de oude C&A [nu Zara] staat. Om onduidelijke redenen is C&A verhuisd naar het V&D-gebouw waar ze de begane grond huren. Ondanks dat het drie keer kleiner is dan voorheen, is het nu wel een flagship store. GJ snapt duidelijk niks van detailhandel. Zara, die verkopen ook kleren, hippe, is er blij mee want die hebben het oude C&A gebouw ingepikt en omgebouwd tot flagship store van vier verdiepingen. Overigens hoor je al een tijdje geluiden dat het het gebouw misschien beter afgebroken kan worden zodat er iets nieuws [en hogers] voor in de plaats kan komen, geen grapje. OK, de Koopgoot is al bijna 30 maar zelfs ik vind het wel erg vroeg om iets of iemand dan al af te schrijven.
PS, al die hoge gebouwen blokkeren het uitzicht op de Euromast. We hebben het geprobeerd maar het Rotterdams icoon is niet te zien vanaf de Laurenskerk.
Wat nou als je geen rechten wil studeren en te slim bent om econoom te worden. Ga je in Delft techniek studeren. Ja dames, jullie ook. Vooral jullie. En sorry dat jullie niet met houten hijskranen mochten spelen op de lagere school. Linksboven, het gebouw met de rode streep, is de Technische Universiteit Delft. En geloof mij maar daar hebben ze duizend keer meer verstand van wolkenkrabbers bouwen dan in Den Haag. Die bouwen alleen maar luchtkastelen maar dat kan iedereen.
Vlak bij de Delftse Poort, een stalen reconstructie van een van de oude toegangspoorten tot het middeleeuwse Rotterdam staat de flat aan de Noordmolenwerf. Iedere keer als ik het ding zie, moet ik aan Londen denken. In 2017 brandde Grenfell Tower volledig af met onnoemelijk veel doden en gewonden als gevolg omdat de platen die aan de buitengevel gemonteerd waren extreem brandgevaarlijk bleken. Ik hoop dat we in Nederland wat veiliger handelen maar een oude flat blijft een oude flat, ook als je er wat nieuwe versiering tegenaan plakt.
Nee, het vierkant naast de Laurenstoren heet nog steeds geen Pentagon maar ik probeer een beetje terug te grijpen naar de draad van dit verhaal: de Rotterdamse Dakdagen. Verder valt hier weinig te melden. OK een ding misschien, blij dat ik daar niet woon.
Achter het stadhuis aan de Coolsingel staat het Timmerhuis, ook onderdeel van het stadhuis. Die grijze blokkendoos op het dak bewijst dat je best op historische gebouwen kunt stapelen zonder dat de achtergevel eruit moet zoals bij het oude postkantoor.
Kijk maar, vroeger liep het rond, of beter gezegd had het een carre-vorm maar de gemeente Rotterdam legt blijkbaar zo weinig gewicht in de schaal dat ze accoord zijn gegaan met de sloop van de achterkant van het gebouw. Vast nadat de projectontwikkelaar huilend bekende dat als het project niet doorging, zijn kinderen niets te eten hadden. Ik heb al tijden het gevoel dat de gemeente Rotterdam geen partij is voor de projectontwikkelaars, ze worden met huid en haar opgegeten.
Nog even terug naar de Nova Rotte die verrijst naast de Markthal. Wist je dat er een commerciele plint op de begane grond komt. En nee, geen houten plint zoals bij jou thuis maar winkels, horeca en wat al niet meer. Zit je zaterdagavond gezellig op je balkon in je penthouse van 320 meter, hoor je het dronken plebs brallend het restaurant uitgaan. Vrijdag, zaterdag en zondag. En natuurlijk donderdagavond studenten en collega’s die uit gaan eten. Absoluut een toplocatie maar voor wat? Als je bij de buren in de Markthal naar binnen wil gluren of zondagochtend vroeg wakker wil worden van de klokken van de Laurenskerk. Echt, toplocatie.
Ja dit is Rotterdam. En het is best mooi al zeg ik het zelf. Alleen dat groene gebouw, blijft dat het hele jaar groen of verliest het zijn blad in de winter. En nee, domme vragen bestaan niet.
Nee, de nieuwbouw van de oude Rabobank is nog niet af maar op de achtergrond zie je mooi de Coopvaert. Vraag mij niet waarom je die naam zo moeilijk moet schrijven, dat weet alleen de verkopend makelaar. Het meest opvallend zijn de pilaren waarop het gebouw aan de Blaakzijde rust. In mijn dromen zie ik mezelf er al een omzagen en van onderen roepen. Of zou het iets te maken hebben met het beeld van Zadkine – stad zonder hart – dat ernaast staat? Met kunstenaars weet je het nooit en de laatste aan wie je het moet vragen is de kunstenaar zelf. Die lui weten niet eens wat ze doen.
De computer heeft er duidelijk geen zin in en ik ook niet meer. Jullie verzinnen zelf maar hoe dit er een halve slag gedraaid uitziet. We zijn inmiddels weer naar beneden aan het klimmen.
We zijn buiten en lopen naar het terras om wat te drinken. Ik maak nog even een paar foto’s van de kerk in de stralende zon. Prachtige blauwe hemel op de achtergrond. Als je nou alleen de bovenste helft van de kerk bekijkt, lijkt het net op het kasteel van Himeji in Japan. Niet? Je bent gewoon jaloers op mijn fantasie.
Ook hier heeft de moderne tijd toegeslagen. Waar zijn die zwarte graftombkubussen aan de zijkant van de kerk eigenlijk voor?
Tijd om wat te drinken. Helaas voor onze CEO is er geen witbier maar dat geeft niet. Hij moet toch helder blijven voor de planning van het volgende evenement. Maar we hebben wel een erg leuke middag gehad ondanks dat we maar een dak hebben beklommen. Dank je maat.
Nee, dit is niet het kasteel van Himeji maar de sloopkogeldroom van een ontwikkelaar: Als je de Koniginnekerk kunt afbreken en er flats voor in de plaats bouwen, waarom dan niet de Laurenskerk? Ik hoop het ook niet, maar zeg niet te snel nooit. Als je ziet wat de gemeente Rotterdam al aan erfgoed heeft verkwanseld [of geprobeerd te verkwanselen, zelfs dat verprutsen ze] dan is alles mogelijk.
Zelfs Erasmus krijgt er een punthoofd van.
En ga me nou niet vertellen dat een toerist echt van Den Haag naar Rotterdam is gefietst op zo’n oranje stamppotfiets. Onmogelijk.
Nog een laatste blik op de Laurenskerk voor we naar huis gaan. Benieuwd hoeveel zon de Rotte Nova nieuwbouw onze Laurenskerk gaat kosten. Maar ja we moeten bouwen, bouwen, bouwen he. En niets onder de miljoen graag.
Bouwen, bouwen bouwen, ze kunnen het dak op. Nadenken, nadenken, nadenken is moeilijk. Want waar haal je een schoonmaakster, ahum interieurverzorgster, vandaan als welgestelde wanneer het dichtstbijzijnde betaalbare huis 25 kilometer verderop ligt? En dan is 320 vierkante meter penthouse zelf schoonmaken best wel veel werk. Vraag ik voor een vriend hoor.
—
[2] Toch snap ik het niet helemaal, als je kinderen de deur uitgaan, hebben die toch ook een eigen huis nodig? Met gemiddeld twee kinderen per gezin, ga je van een naar drie huizen. Dan schiet je toch helemaal niks op met het verhuizen naar een wolkenkrabber? En daarom is GJ dus geen wethouder van Rotterdam.