Marion Koopmans: Goedgelovige Viroloog als Kuifje in China

Hoe kan Nederland er zeker van zijn dat professor Koopmans geen “foute theorieën” verkondigt na terugkeer uit China?

In december roept viroloog Koopmans tijdens een TV optreden dat mensen die foute theorieën verkondigen een beetje ondermijnend bezig zijn. Niet handig als je het vertrouwen van mensen moet winnen in het gevecht tegen corona.

Er zijn teveel landen waar de officiele waarheid de enige juiste waarheid is. In december 2019 slaat de Chinese arts Li Wenliang alarm over het toen nog onbekende coronavirus. De lokale politie maant hem te stoppen met het verspreiden van onjuiste informatie. Vervolgens wordt er een onderzoek gestart naar de “geruchten” die de medicus verspreidt. Twee maanden later overlijdt [Engels] de jonge dokter aan de gevolgen van corona. Zijn vrouw is dan vijf maanden zwanger. De weduwe bevalt [Engels] in juni van hun zoon. De overleden arts en vader is door de Chinese overheid ondertussen posthuum gerehabiliteerd onder immense druk van de bevolking, boos over hoe de overheid de pandemie [niet] te lijf gaat.

Vanaf het moment dat het dan nog nauwelijks bekende coronavirus de kop opsteekt in Wuhan drukt de Chinese overheid de berichtgeving hardhandig de kop in. Op een zondagavond in maart wordt aangekondigd dat Nederland voor de eerste keer dicht gaat. De volgende dag schrijft de Engelstalige tak van de Duitse publieke omroep Deutsche Welle op haar website een van de eerste verhalen over hoe China het coronavirus tot propagandaoorlog [Engels] bombardeert. Er zullen er nog velen {Engels] volgen.

In november 2020 schrijft The New York Times hoe dramatisch het officiele verhaal veranderd is. De stad Wuhan waar het virus het eerst gevonden werd, is de ster geworden van televisieshows [Engels] die het verhaal vertellen van heldhaftige bewoners maar de fouten van de overheid verzwijgen. Die censuur is niet nieuw, een half jaar eerder schrijft diezelfde New York Times over hoe door censuur wel wantoestanden in het buitenland belicht worden, maar niet thuis. Woorden als apocalypse en vagevuur worden gebruikt als het over het buitenland gaat. Staatsmedia drukken foto’s af van zorgmedewerkers die vuilniszakken moeten gebruiken ter bescherming bij gebrek aan echte bescherming. Datzelfde gebeurt vanzelfsprekend ook in China maar dan zijn het ineens geruchten die gecensureerd worden [Engels].

Een Amerikaanse blogger die bericht over een veldhospitaal in New York wordt 50 minuten lang geinterviewd op de Chinese staatstelevisie. Zijn drie (三, Mandarijn is soms best makkelijk) Chinese evenknieen die thuis hetzelfde probeerden te doen, verdwijnen. Een moeder die haar dochter aan corona verliest en online haar verdriet uit en zich afvraagt hoe het kan, wordt digitaal onder de haat bedolven.

Het Nederlandse perslandschap is monochromatisch en soms problematisch. Geen idee of het hier ook in de krant stond. Vlak voor de jaarwisseling is de Chinese journalist en advocaat Zhang Zhan tot vier jaar gevangenis [Engels] veroordeeld wegens opruiing, het veroorzaken van problemen en het verspreiden van valse informatie. Het proces duurde slechts een paar uur.

Zocht Kuifje en de Blauwe Lotus in mijn boekenkast op toen mijn oog viel op een souvenir. Een boek over de onzichtbare, Grote Muur van China

Waar gaat de reis naartoe?
De opmerking van professor Koopman over ondermijnend bezig zijn als je niet in haar versie van de waarheid gelooft, steekt omdat ze binnenkort naar China afreist om de oorsprong van het coronavirus te onderzoeken. Het Koninkrijk van het Midden is geen vrij land. In 2018 deelde het de 129e plaats (van 162), samen met Qatar als het op vrijheid aankomt.

Aangekomen in Wuhan, de vermoedelijke oorsprong van het virus – en na 14 dagen quarantaine – gaan de wetenschappers van de Wereldgezondheidsorganisatie [WHO] het spoor van het virus terugvolgen van de markten en mogelijk laboratoria naar de bron. Succes!

Obligaat mompelt het publieke omroep-presentatieteam tijdens een uitzending van Op 1 op dat het lastig is om in China openheid van zaken te krijgen. Even suf is het antwoord van de professor. “Daarom gaan we ernaar toe.” Vervolgens slaat ze alle prik uit de limonade met dooddoeners als “er is al een explosie aan onderzoek gaande in China” en “het is ook in China’s belang.” Inenten is ook in ieders belang, maar dat betekent niet dat iedereen – zelfs zij die beter moeten weten zoals het zorgpersoneel – dat ook laten doen.

China heeft wel degelijk een belang bij het onderzoek – maar niet op de manier de Koopmans zich voorstelt. Dat blijkt wel uit het feit dat de WHO met China moet onderhandelen voor toegang. Eind november schrijft de NRC: “Volgens de WHO is de uiteindelijke samenstelling van het team in samenspraak met China bepaald. China heeft paralel een eigen onderzoeksteam gevormd, waarmee het WHO-team zal samenwerken en informatie zal uitwisselen.” En ik maar denken dat echte wetenschap geen grenzen kent.

In november viel professor Koopmans mij op door een verhelderende uitspraak.  “Zodra je die lockdown loslaat, krijg je weer circulatie.” Meer contacten betekent meer besmette mensen en dus vollere ziekenhuizen. Strenge maatregelen zijn hoogstens een noodrem om de epidemie enigszins beheersbaar te maken. In datzelfde artikel antwoordt de viroloog op de vraag of het niet te snel gaat – onduidelijk wat de auteur bedoelt met “het” – repliceert de viroloog met een klacht over China.

“De druk is groot. China en Rusland zijn vol aan het vaccineren, zonder iets van de informatie te delen. Dat zou in Europa niet kunnen. En dat zou ook niet moeten kunnen.”

Vinden Wat Gevonden Mag Worden
Onderzoek doen is natuurlijk van groot belang, maar het heeft alleen waarde als je dat vrij en ongehinderd kunt. Op het moment dat het land dat een paspoort in je stempel moet zetten voor je binnenkomt, een stem heeft in welke deskundigen wel en niet welkom zijn, is er van onafhankelijke en objectieve wetenschap weinig of geen sprake meer.

De humor staat in je boekenkast. Een oud studieboek Mandarijn van DeFrancis. Onder ‘wetenschappelijk onderzoek doen’ [34] staat het bij het volgende lemma het woord ‘soms’ [35]. In hetzelfde rijtje staat ook de term ‘geredigeerd worden’ [38], wat je zou kunnen ombuigen naar een omfloerste benadering van censuur.

China heeft al onderzoek gedaan en nu doet China paralel aan de WHO een eigen onderzoek. Al maanden schrijven buitenlandse kranten over hoe China het verhaal over de oorsprong van het virus probeert te veranderen en het buiten China te leggen. China heeft invloed gehad op de samenstelling van het team internationale wetenschappers, de WHO heeft daarvoor lang moeten onderhandelen. De NRC gaat nog verder en schrijft in dezelfde week dat bekend wordt dat Marion Koopmans onderzoek in China gaat doen, dat er sprake was van een doofpot toen corona ontdekt werd en het land door de rest van de wereld met een breekijzer opengebroken moest worden.

Bij een eerdere poging om onderzoek ter plaatste uit te voeren, sloot het land de grenzen voor de WHO. Ondertussen is Koopmans zelf ook kritisch op China in het interview in de Correspondent. Journalisten Zonder Grenzen plaatsen China onder aan de lijst van landen met persvrijheid [Engels], 177 van 180. China zelf beweert dat buitenlandse journalisten wel degelijk welkom zijn. En u gaat een jaar na dato onderzoek doen in China. Het beste waar u op kunt hopen is niks vinden. Mocht u wel wat vinden, weet u dan zeker dat het de waarheid is en niet een nepfeit dat daar is geplaatst om u een lokaal welgevallige – maar volstrekt onjuiste en mogelijk levensgevaarlijke – conclusie te laten trekken.

Hoe kan Nederland er zeker van zijn dat viroloog Koopmans geen “foute theorieën” verkondigt na terugkeer uit China? Hoop maar niet op de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter-Jaap Aalbersberg (weer zo’n onbetrouwbaar figuur met een dubbele voornaam) die complotdenkers in de gaten houdt in tijden van corona. Het afgelopen jaar had hij er zijn handen vol aan. Dan observeert hij Gert-Jan vast ook als ik buitenlandse [sic!] kranten nablaat dat er in China een complot op het hoogste niveau gaande is om de schuld voor corona buiten de landsgrenzen te plaatsen. Viroloog Koopmans daarentegen gegarandeerd niet. Zij is een officieel goedgekeurde expert en kan dus geen foute theorieën verkondigen, zelfs niet nadat ze terugkomt uit China. Dat is het mooie van het geloven in een enkele waarheid. Er is alleen nog een klein lastig puntje. In de zoveelste vlaag van faalangst heeft de overheid de hele wereld tot code oranje uitgeroepen en er meteen een regel aan vastgeknoopt dat je alleen je eigen land binnen mag met een negatieve coronatest. Britten in Spanje kopieren er lustig op los, per ongeluk met de verkeerde foto. Ik durf te wedden dat Koopmans ongetest een briefje krijgt met daarop een verklaring dat ze geen corona heeft als ze in Wuhan op het vliegtuig terug stapt.

Professor Koopmans als u uw tijd optimaal wilt besteden, ga niet naar China maar begin een website waarin u in korte verhaaltjes, zeg een kwart van dit artikel, in gewoon Nederlands de belangrijkste vragen bespreekt die mensen hebben. Ik zie u veel op Twitter dus de tijd heeft u. En wilt u echt een stapje verdergaan, gun mensen de mogelijkheid om vragen te stellen. Dat betekent niet dat u op iedere aantijging hoeft te antwoorden. Weghalen van kritische vragen zou ik trouwens niet doen, zie hierboven.

Pssst…
Beste complotdenkers, professor Koopmans is een uitstekende wetenschapper die zoekt naar verklaringen. Soms is het moeilijk voor te stellen dat niet iedereen die wens deelt. Dus als jullie geloven dat ik het met jullie eens ben: fout. En nee, dat Koopmans in november een bijgewerkte belangenverklaring heeft ingediend, betekent niet dat ze iets geheim wil houden. Jullie zijn totaal onbelangrijk en iedereen weet dat er maar een echte samenzwering is. Waarom houdt de overheid voor ons geheim dat de aarde plat is?

Belangverklaring Marion Koopmans waarin ze aangeeft dat ze drie jaar (2008-heden) wetenschappelijk advies heeft gegeven aan de lokale CDC in Guangdong, China.

Nov. 2020: toegevoegd t.o.v. belangenverklaring januari: wetenschappelijk adviseur lokale CDC Guangdong, China. 2008 – heden is geen drie jaar of samenzwering. Vast een typfout, da’s alles.

Kopfoto gemaakt door Martin Sanchez, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

 

Update
The Financial Times bericht vanmorgen (06 januari) dat China de onderzoekers van de WHO de toegang heeft ontzegd [Engels, €].

School Is Alles, Lockdown Niks

Sluiten we de scholen voor de kinderen – of omdat politici te langzaam reageren?

Vroeger was alles beter. Alles? Bijna dan. En ja daar is weer die Asterix-referentie. Vroeger was alles beter, behalve de jeugd van tegenwoordig. Het begon als een compliment maar nu ik klaar met schrijven ben, weet ik het niet meer zo zeker. En da’s niet de schuld van de jongere generatie.

Woensdag 16 december en de eerste volledige lockdowndag is gekomen. Winkels als Action en Hema zijn uitgesputterd en scholen zijn dicht voor de leerlingen. Mooie kans om in mijn vrije lunchpauze snel even naar school te gaan en wat te verven. Een leeg gebouw zonder kinderen op een normale schooldag is eng. Het voelt fout en dat is het ook. Horrorfilms zijn niks voor GJ en dit is nog veel erger. Als ik door de gangen loop, tel ik mijn voetstappen. Hoe kan dat? Mijn ademhaling trouwens ook. Ik kan ze allebei horen. Waar zijn de kinderen die mij trots vertellen dat ze een Disney princess zijn en kunnen toveren of hoe goed ze stoer kunnen doen?

Een dag eerder, het is dinsdag, en ik fiets ’s avonds van school naar huis. Zelfs voor een simpele vrijwilliger zonder HBO-opleiding is het hard om voor onbekende tijd van de kinderen afscheid te nemen. De kleintjes valt het nog veel zwaarder, maar als professioneel volwassene denk ik alleen aan mijzelf. Vijf minuten later ben ik thuis en kan ik weer een beetje normaal doen.

Sinterklaas hebben we toch maar mooi met de kinderen gevierd. Voor ik het vergeet, als Dieuwertje Blok ermee stopt, wil ik graag het Sinterklaasjournaal presenteren. Zeg maar wat het kost – ik betaal elke prijs – je mag kiezen uit War Child of Unicef, maar het liefst War Child.

Vroeger was alles beter, behalve de jeugd van tegenwoordig

Twee leerlingen van een MBO-opleiding die helpen, mogen diezelfde dag voor pakjesavond voor het eerst weer naar school. Blij als ze zijn, zal het niet lang duren. Geef het een week. School is meer dan leren lezen en rekenen. Spelen en samenwerken is net zo belangrijk. En natuurlijk hoe zeep werkt want de gezichten van die twee tieners zit onder de zwarte vegen. Vroeger was alles beter behalve de jeugd van tegenwoordig.

Als je 1,2 miljoen kinderen thuishoudt, zitten de ouders ook meteen opgesloten. Is dat nou echt nodig of is het kindermisbruik? In het Verenigd Koninkrijk heeft men geschat dat volgend jaar 5.000 mensen extra aan kanker overlijden vanwege de uitgestelde behandelingen. Nederland is een kwart van het eilandkoninkrijk dus zeg dat er hier 1.250 mensen door overlijden. Het enige wat telt ondertussen zijn de coronastatistieken, niet de levenslange schade die de jeugd van nu oploopt. Ach, als ons dat een zorg zou zijn, hadden we allang statiegeld ingevoerd.

Diezelfde ongewassen jongen vertelt nog wat anders. Zijn vriendin kreeg corona. Milde klachten, vergelijkbaar met griep en hij heeft gewoon naast z’n Zoete geslapen. Covid-Piet is twee keer getest en geen corona. We weten er nog zo weinig van. Het duizelt in mijn hoofd en ik snap er niks meer van.

Op de website van het ECDC, een Europese agentschap voor gezondheidszorg, staat een apart hoofdstuk over kinderen tot 18 jaar en school [Engels]. De toespraak van premier Rutte heb ik niet gezien, ook niet teruggelezen trouwens. Het artikel is verhelderend, vertaling door GJ. Ik ben zo vrij geweest de langdradige ambtelijke antwoorden licht-praktisch in te korten.

Eerste vraag van Papa en Mama: is school veilig voor ons kroost? Het antwoord zal je verbazen, geen ja, geen nee, ook geen misschien of zelfs maar ongeveer. Soms is Europa echt geweldig. Er is overeenstemming dat scholen moeten heropenen om kinderen een geschikte leeromgeving te bieden en de negatieve gevolgen van eerdere schoolsluitingen te compenseren. Mijn echt vrije vertaling: het is gewoon niet gezond om kinderen zo lang thuis op te sluiten. Het middel kan wel eens erger dan de kwaal zijn.

Kunnen kinderen terug naar school? Ja. (Afbeelding: website ECDC, bewerkt)

De rol van kinderen bij het verspreiden van corona is onduidelijk. Moeten scholen dus gesloten blijven? Antwoord: het is onwaarschijnlijk dat scholen een rol van betekenis spelen bij de verspreiding van corona. Scholen vormen wel een essentieel onderdeel van de maatschappij en het kinderleven. Sluiting is alleen gerechtvaardigd als niets anders meer helpt. Vrije vertaling: de wetenschap weet het ook niet meer, dus doe maar wat. Het schaadt toch wel, maar misschien baat het een beetje. Succes!

Moeten scholen dichtblijven? Nee. (Afbeelding: website ECDC, bewerkt)

Onder punt acht staat de vraag of kinderen samen kunnen spelen. Wetenschap heeft eerder een antwoord klaar op corona dan ze een effectieve manier vindt om kinderen te verhinderen met elkaar te spelen. Gelukkig maar. Kinderen hou je niet tegen is trouwens ook het thema van de kerstfilm Klaus. Het antwoord van de Europese wetenschappers geeft opnieuw aan wat echt belangrijk is. Als scholen voor langere tijd sluiten, wordt kinderen de kans ontnomen om te groeien, zich te ontwikkelen en te leren. Schoolsluitingen treffen kansarme kinderen extra hard. Het is hun enige leeromgeving.

Onderzoek benadrukt dat kinderen tussen twee en tien jaar een aktief sociaal leven op school hebben. Van elkaar leren heeft een positieve invloed op hoe ze opgroeien en wie ze zijn. Zonder hun vriendjes op school kunnen kleine kinderen gevoelens van depressiviteit, schuld en woede ontwikkelen. Wie wil dat nou op zijn geweten hebben? [toevoeging is van GJ]

School en alles wat ermee samenhangt biedt kinderen structuur, betekenis en een dagelijks ritme. Vast veel ouders onder die Europese wetenschappers, denk ik. Kinderen die al worstelen met angstige of depressieve gevoelens zullen daar door een schoolsluiting nog zwaarder onder gebukt gaan. Stoppen van zulke activiteiten kan leiden tot [meer lijden,] teruggetrokken gedrag en hopeloze gevoelens.

Om bovenstaande gevaren tegen te gaan moeten kinderen met elkaar kunnen spelen, eventueel met voorzorgsmaatregelen. Vertalen is altijd lastig, nuances verschillen per taal maar het staat er echt zonder enig voorbehoud. Die EU is soms zo gek nog niet.

Kunnen kinderen samen spelen? Ja! [Probeer ze maar eens te stoppen.] (Afbeelding: website ECDC, bewerkt)

Ondertussen weet ik nog steeds niet goed waarom de scholen in Nederland pardoes moeten sluiten. Politici snappen niet wat ze zeggen en wetenschappers snappen niet wat ze tekenen. Hadden de leden van het OMT maar geen geheimhoudingsverklaring onderschreven dan konden ze het nu uitleggen. Ik herhaal: corona is ook een communicatiecrisis. Dat blijkt overigens wel uit het feit dat Ferd Grapperhaus, minister van boetes voor anderen en veroordelingen, zich weer op TV waagt. Zelfs mijn buurvrouw van 78 ontploft als zijn hoofd haar vanuit de TV tegemoet glimt. “Die man moet zijn mond houden.” Elegante uitspraak, wijsheid komt duidelijk met de jaren. Niet dat ik er wat aan heb als ik mijn voetstappen hoor galmen over de lege gangen van school. En de 1,2 miljoen kinderen die thuiszitten nog minder.

Beleid levert altijd kritiek op, daar teken je als politicus voor. Corona maakt het nog lastiger. Mijn advies: als Papa en Mama zich niet aan de regels houden en daarom de kinderen niet naar school kunnen [sic], zeg het gewoon. En denk vervolgens meteen na over hoe je de schade ongedaan gaat maken. Kleine kinderen mogen niet stemmen, maar ze hebben wel rechten. De wetenschappers van het Europese Centrum voor Ziektes snappen dat, nou onze vaderlandse politiek nog. Blijf hopen.

Kopfoto: eigen opname, Alex Wigan, gevonden op Unsplash. Afbeeldingen zijn bewerkt en gecombineerd.

Is De Aarde Dan Toch Zo Plat Als Een Pannekoek?

Alleen als je niets beters te doen hebt

Documentaires zijn helemaal mijn ding. Een paar jaar geleden eentje over de sarcofaag – de tweede al – die over de ontplofte kerncentrale in Tsjernobyl is gebouwd, gekeken. Dat is spannender dan de meeste films. Helaas.

Vorig weekend tijdens een whisky-proeverij [7] bij een maat, het kan ook de Occulus Rift virtual reality helm vooraf zijn, kwam het gesprek op de documentaire “Behind the Curve” (Voorbij de Kromming). Een groeiende groep mensen gelooft dat de aarde plat is.

De meeste lezers weten inmiddels wel dat schrijvers van science fiction boeken tijdreizigers zijn die terug in de tijd reizen om ons te waarschuwen. Omdat zij uit een toekomst van π + 1 dimensies komen en wij in 3 +1 dimensie leven, gaat het nog wel eens fout. Vandaar dat sommige science fiction verhalen zo raar zijn. Het verklaart bijvoorbeeld waarom de Terminator ons niet waarschuwt voor de machines uit de Matrix maar tegen het fictieve Skynet dat nooit zal bestaan. Wat een verschil van 0,14 al niet uitmaakt.

Diezelfde machines uit de Matrix probeerden hun ideeen voor mensen als trekpoppen eerst uit in de film The Truman Show. Jim Carey is, zonder het te weten, de ster van zijn eigen reality show. Wanneer hij doorkrijgt dat zijn leven niet echt is, vlucht hij in een bootje. Na een minuut of vijf bereikt hij het einde van de wereld als hij botst op de rand van de hemel. Blijkt het universum gewoon een schildering op de binnenkant van de koepel te zijn. Truman is stiekum opgesloten in de grootste TV studio op aarde.

Ook de gelovers in een platte aarde denken dat de hemel niet meer dan een koepel is boven het schaakbord dat wij aarde noemen. Pak een meloen, teken er de continenten op en sla ‘m twee dimensionaal. Op miraculeuze wijze verschijnt dan de “waarheid” in de vorm van een platte aarde. De Noordpool is het centrum en Antarctica wordt een magische ijsmuur van wel 45 meter hoog, die ervoor zorgt dat niemand van de schijf kan afvallen. Laat die ijsmuur volgens sommige platte aarde-ingewijden nou precies lijken op wat ze in Game of Thrones zien. Wie zegt dat toeval niet bestaat? De echte verklaring is natuurlijk dat fantasy-schrijvers een beetje science fiction zijn.

De schaalmodellen die pannekoek-gaia fans maken zijn prachtig. Ik zou er graag een willen. Toch is esthetiek nog geen bewijs. Zelfs niet in de liefde. Nou is de gemiddelde wetenschapper minstens net zo vooringenomen als de piepeltjes van de platte pannekoek. “Mijn model deugt omdat de uitkomsten kloppen.” Tsja, tegen de verwachting in is er sinds een week (geintje) leven mogelijk (Engels) in een twee-dimensionale wereld. Het is net zo moeilijk voor een 2D wetenschapper om zich een 3D-wereld voor te stellen als een wetenschapper van hier om zich drie-en-een-beetje (π) dimensies voor te stellen. “Als het al kan moet het wel een heel getal zijn!” Geen zorgen, ik ga niet vragen of het ook een negatief aantal dimensies mag zijn. Onze wereld is tegelijk onze beperking.

Als Gaia-is-gelijk-een-pannekoek voorstander blijf je met het probleem van het bewijs zitten. Laurel en Hardy zijn inmiddels dood en gelukkig is er niemand blind geworden tijdens het experiment, maar de pannekoeken hadden een idee. Als de aarde niet rond is, en je zet drie palen op een kilometer afstand van elkaar, zal de laser op dezelfde hoogte de tweede paal én de derde paal raken. Dat deden ze over water omdat water vlak is – en nee de waterpas werkt weer volgens een ander principe.

Sjonnie, Sjakie, Truus en Toos ofzo staan gezellig megawetenschap te bedrijven. “Bijna, vlak naast mijn hoofd geschoten, ik kan de laser al zien. Iets naar links.” Gelukkig geen doden of blinden, maar het scheelt niet veel. Het experiment zelf is net zo gammel. Ondanks dat, kwam eruit dat de aarde niet plat is. [2] Wat een teleurstelling. Het idee dat het experiment misschien niet deugt, kunnen de platgeslagen Einsteins niet bevatten.

Terwijl ik het zie gebeuren, vraag ik me af hoe het zit met de relatie tussen licht en zwaartekracht. Immers, alles dat energie heeft, wordt beinvloed door de zwaartekracht. Alweer neergesabeld door mijn overkritische geest. En nee, niet met een lichtzwaard. Ook niet met die waterpas.

Het unieke aan de pannekoeken is dat zij – in tegenstelling tot de meeste andere complotdenkers – geen strippenkaart hebben die per samenzwering wordt afgestempeld. Meer is niet beter. Er is maar een samenzwering en die is echt. Wanneer vraagt iemand aan premier Rutte waarom hij geheim houdt dat de aarde eigenlijk plat is? Gegarandeerd het beste TV-moment ooit op de Nederlandse buis.

Als je theorie niet helemaal werkt, sluit je toch gewoon je ogen. Als boer uit Brabant zijn er veel dingen die ik niet snap, de waarde van kunst bijvoorbeeld. [4] Andy Warhol heeft allang bewezen dat een kopie (Engels) niet onder hoeft te doen voor het orgineel. Waarom is een Mondriaan dan zoveel geld waard? Met vier tubes verf en wat plakband kan iedereen het. E=MC2 is het tegenovergestelde, dat snap ik in geen enkele constellatie van dimensies. De pannekoeken van de platte aarde wel, zelfs al wonen ze in de kelder van Mama’s huis, jarenlang nadat ze Vader Abraham en de Smurfen vier dozijn en twee dubbeltjes keer de hand hebben geschud.

De zwaartekracht bijvoorbeeld, is zo’n stekelige vraag. Het antwoord op het raadsel waarom die kosmische kracht onze planeet pannekoek niet in een bitterbal verandert, heeft iets te maken een universele versneller, etherische wind, zo u wilt. Dat “of” kan ook “en” zijn, krijg je van theorieen die afgeleid zijn van klappende molenwieken.

Die universele versneller gaat overigens harder en harder. Geen idee of ie al voorbij de snelheid van het licht is, maar anders gebeurt dat ooit. Zonder echte consequenties overigens. Denken ze.

In de ogen van de pannekoeken was Einstein waarschijnlijk net zo dom als ik. Nou… Nog steeds niet de slimste thuis, maar Einstein is – en blijft – een genie, zoveel weet ik wel. Anders had Tsjernobyl nooit atomski boem gedaan.

Terug naar de echte, onfeilbare wetenschap. Hoever staat de zon dan van de aarde? Als simpele ziel die Einstein niet begrijpt is het zonde van mijn tijd om daarover na te denken. Het echte antwoord volgens de pannekoeken is een paar duizend kilometer. Maar is de zon dan echt of is het een grote lamp aan de sterkste staalkabel ooit die aan de onzichtbare koepel hangt? En hoeveel Oempa Loempa’s [3] zijn er eigenlijk nodig om het licht aan te houden? [6]

Foto gemaakt door David Menidrey, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

In het beste bewijs aller tijden dat vroeger alles beter was, terug naar de oude Grieken. Zij wisten al dat de aarde rond was. In de derde eeuw voor Christus berekende Eratosthenes de omtrek van onze planeet tot op 99 procent nauwkeurig. Zijn hulpmiddelen waren een kromme toren en een stok in een waterput. Hiermee is de stelling dat vroeger echt alles beter was, wetenschappelijk en overtuigend bewezen.

Ook ondernemer Elon Musk veegt de vloer aan met de platte aarde-samenzweerders door naar Mars te wijzen en te vragen waarom die planeet wel een bitterbal is en de aarde niet. Als ik pannekoek-persvoorlichter was zou ik zeggen linker Twix en rechter Twix. Als je de reclame gelooft dat daar verschil tussen zit, geloof je echt alles. Zelfs dat de ene suikerreep beter is voor de lijn dan de andere.

Hoog vanuit de lucht kun je de kromming van de aarde zien. Een punt voor de pannekoeken, één maar. Behalve als de pannekoeken niet kunnen verklaren waarom die platte schijf er iedere keer anders uitziet als je verder vliegt bij gelijkblijvende curvatuur.

Volgens de pannekoeken vliegen piloten onbewust in cirkels omdat de aarde plat is. Niet over nadenken. Amelia Earheart was de eerste vrouw die alleen over de Atlantische oceaan vloog in 1932. Vijf jaar later probeerde zij rond (nadruk) de aarde te vliegen en verdween. Het raadsel houdt mensen tot op de dag van vandaag bezig. Wedden dat de pannekoeken zeggen dat Amelia tegen de Game of Thrones ijsmuur is gevlogen [5] die we de Zuidpool noemen? Iets met eigen schuld enzo. De pannekoeken zijn gek genoeg, de meeste dan. Fijne club, hé?

Samenzweringen zijn niet alleen een nuttig tijdsverdrijf – je zult maar gelijk hebben, daar kan geen chique Apple titanium creditcard tegenop – maar vooral serieuze handel. Zelf ben ik de eerste om te roepen dat tegenpolen elkaar meestal niet aantrekken. Supermodellen rennen hard weg als ik hallo zeg [1]. Toch is het idee van een dating service voor mensen die in een platte aarde geloven ver gezocht. Maar goed, handel is handel. Een paar uur de wereld afkraken en jezelf superieur voelen omdat alles een grote samenzwering is? Onbetaalbaar.

De meeste mensen brengen hun schaarse vrije tijd door op Facebook. Urenlang wordt er geklikt op links van hun beste vrienden met namen als Coca Cola en (Te) Dure Lening. Ook gouwe handel trouwens. Zij die niet in het sleepnet van Mark Zuckerberg verstrikt raken, houden zich veelal bezig met complottheorieen. Het klein grut wat dan nog rest, perst al kakelend zinloze, sarcastische stukjes uit hun toetsenbord. Ondertussen bezoeken echte pannekoeken congressen waar ze gelijkgestemden vinden. Zo’n kaartje kost wat, maar dan kun je ook lekker wauwelen over hoe onze enige echte samenzwering tevens de beste is!

Nog beter als je een bekend figuur bent, bijvoorbeeld door je eigen planeet pannekoek-videos op internet. Nodigen ze je uit en betalen ze niet alleen koek en zopie maar ook je vliegticket. Ben je eindelijk een paar dagen weg uit de kelder van je ouderlijk huis. Mama, met tranen in haar ogen, denkt “de dag is eindelijk gekomen.” Helaas in de echte wereld wordt je uitgelachen dus ga je na terugkomst weer vrolijk verder met het maken van platvloerse samenzweringsfilmpjes, compleet losgerukt van planeet hier en nu.

Het is zelfs zo erg dat meneer de hoofdpersoon achteraf wauwelt over onmogelijke romantiek en het grotere belang van planeet pannekoek. De aantrekkingskracht tussen haar en hem spat ondertussen van het scherm. Iedereen, inclusief ongelovigen, begrijpt dat het niets te maken heeft met de pannekoekenplaneet. Ook niet met de Fabeltjeskrant trouwens. Het zijn gewoon twee mensen en een overdosis magnetisme – iets waar de pannekoeken overigens ook geen zinnige verklaring voor hebben. Als man had ik last van plaatsvervangende schaamte toen ik ze op de bank zag. En ik ben zeker niet de slimste of subtielste als het op meisjes aankomt, Q.E.D. Pijnlijk om te zien is het wel. Een man die liever een samenzwering omarmt dan het meisje waar hij van houdt. Vroeger was alles beter. Bijna dan.

In 1972 werd een bootreis voor beroemdheden (Engels) georganiseerd om het einde van de maanlandingen te vieren. Tijdens de lancering van Apollo 17 dobberde de oceaanstomer een paar kilometer uit de kust van Cape Canaveral. Tot op vandaag weet niemand of de passagiers aan boord van de SS Statendam voor of tegen waren. Was het pleziertochtje bedoeld om te laten zien hoe stom maanreizen zijn, ging het glorieus mis. Terwijl de raket zich losworstelde van de zwaartekracht (hallo pannekoeken, daar is ie weer) citeerde een dichter al schreeuwend uit eigen werk. De passagiers maakte onmiddelijk korte metten met zijn krijskunst. Voor of tegen, ze wilden het magische ogenblik in stilte beleven.

Volgend jaar, een halve eeuw na dato, organiseert de Vereniging Platte Aarde een unieke cruise (Engels) naar het einde van de wereld. Gewone mensen als jij en ik noemen het de Zuidpool, Antarctica wanneer je als man in het weekend een rode broek draagt. Misschien is er nog hoop voor meneer en mevrouw Pannekoek. Gewoon samen met je meisje een leuk boottochtje met als bonus genezing. De steun die jullie voor elkaar betekenen tijdens het ontdekken van de werkelijkheid is de Genesis van jullie lange, liefdevolle, gelukkige toekomst samen. Tenzij…

Laat ik nogmaals het evangelie verkondigen: ook anime is vaak science fiction. Ben ik duidelijk, neon letters iemand? Wedden dat de pannekoekenboot een verrassing wacht op de Zuidpool? Zal niet de eerste keer zijn. Twee woorden: “Second Coming.” (Nu op Netflix trouwens.)

Naschrift:
Men in Black bestaan echt en dat is maar goed ook. Niet dat ze momenteel erg succesvol zijn. Planet of the Apes is eveneens geen toekomstmuziek, maar nu al realiteit. Wist je trouwens dat de aarde hol is? Toen het onlangs 33 graden was heb ik mijn aluminium hoedje opgedaan en lekker in de zon rondgelopen, zo krijg je de beste ontvangst.

Notities:

  1. Geen zorgen, roomblanke asperge is nooit mijn favoriete type geweest.
  2. “Plat met afwijking” in samenzweerdersvakjargon.
  3. Geloof je echt dat die Oempa Loempa’s blij zijn de hele dag hard te werken voor Willy Wonka? Wat is het verschil met the Matrix of de Truman Show? Niets zeg ik!
  4. Lees eens een boek over de zakelijke kant van moderne kunst, bijvoorbeeld Boom: Mad Money, Mega Dealers, and the Rise of Contemporary Art uit 2019, geschreven door Michael Shnayerson.
  5. Hoe hoog is die ijsmuur dan en wat gebeurt er als je er toch overheen vliegt? Misschien wonen daar Stephen King’s Langoliers wel.
  6. Dus waarom is de oceaan dan wel keidiep? Zonk de Titanic echt of is regisseur James Cameron een liegebeest die het eerste nepnieuws van de twintigste eeuw opwarmde? Zoveel onzekerheden.
  7. Nogmaals bedankt jongens voor die heerlijke fles Glendronach 18 jaar oud!

 

Kopfoto gemaakt door Jacob Campbell, gevonden op Unsplash.