Verkooppraatjes Maken Of Breken Een Krant

Keer op keer verbaas ik me als ik een ‘gave’ link volg. Hoe heb ik dat kunnen missen? Dat is het lot van de online krantenlezer. Er is een groot verschil tussen de dingen waar je vooraf blij van wordt en dat wat je na afloop bevrediging schenkt. Dat laatste is overigens de weg naar meer geluk.

De manieren waarop Nederlandse kranten hun reputatie te grabbel gooien, zijn eindeloos. Een digitaal abonnement kost bij niks omdat je er weinig voor terugkrijgt. Puzzels, spelletjes en hapklaar nieuws van maximaal 200 woorden. Dat getal is de tijd in seconden, nodig om je eerste kop te brouwen en de krant te pakken. Dan weet je nog steeds niks. Gelukkig is het wel supergoedkoop.

Chinese muren noemen ze het bij banken. Afdeling A leent een beursgenoteerd bedrijf geld. Afdeling B overweegt ondertussen of ze er wel of niet in moeten investeren. Officieel praten A en B niet met elkaar. Droom door! In het echt zijn die Chinese muren van suikerspin. Als het om geld gaat, werkt alleen de gevangenis – meestal achteraf – maar nooit de dreiging daarmee. Als het zover al komt.

Kranten roepen standaard dat ze de beste en betrouwbaarste zijn. Proef op de som: is de advertentieafdeling onafhankelijk? Het antwoord is een ondubbelzinnig ja – en da’s slecht maar dan anders. Natuurlijk vertrouwt niemand banken, terecht overigens. Kranten zou je wel moeten kunnen vertrouwen, dat wil zeggen: de taal in de artikelen is net zo helder als die in de advertenties voor ledenwerving. Nou, vergeet het maar.

Van klein naar groot misschien? (afbeelding: website AD)

We nemen een abonnement op een reguliere Rotterdamse publicatie en laten ons verleiden tot een puur digitale editie. Slechte keuze, maar dat is voor een volgende keer. Voor we klikken, even nadenken wat we precies krijgen. Korting! Jaaaa!, daar zijn wij Hollanders dol op. Gemiddeld eenderde op het reguliere abonnementstarief. Zegt niks als je niet weet hoe lang die korting duurt. [4]

De krant verschijnt in twee vormen, papier en digitaal. Statistiek les een legt uit dat er drie combinaties mogelijk zijn. [1] Klassiek papier, uitsluitend digitaal of papier plus digitaal. Mocht je een dinosaurus zijn en een papieren abonnement willen, helaas. Ach van het geld dat je uitspaart kun je in ieder geval een dinodoodskist bestellen. Handig, want die zijn groot [meer Gb opslagruimte] en dus duur.

Een beetje papieren krant is als een beetje zwanger. Ook op maandag wil ik de papieren krant lezen of helemaal niet en we kiezen daarom voor totaal digitaal. Nog steeds een lastige keuze. Ook op zondag eis ik mijn recht op toegang tot de actuele digitale kennisbron. Het Algemeen Dagblad is niet bijzonder religieus maar zes dagen per week de digitale krant plus onbeperkt premium artikelen, zeg maar exclusief voor abonnees, wordt ‘m niet. Onbeperkt basis is beter. Het geeft je in ieder geval toegang tot de krant op zondag. Verkopen is moeilijker dan je denkt.

Dat je ‘m niet in pdf kunt lezen? [3] Ooit geprobeerd de digitale folder van de supermarkt of drogisterij door te bladeren? Dom, dom en dommer – en dat is nog afgezien van het feit dat Google je pdf-kansknalklapper-aanbieding nauwelijks indexeert. Zoals altijd: sommige toko’s willen gewoon geen geld verdienen. [2]

Ik zou sowieso het abbo-aanbod van laag naar hoog rangschikken, maar ja die wanhoop hé? Misschien is er wel een verdwaalde aardbei die het duurste abonnement afsluit. Denk eens mee: de digitale krant zonder opsmuk [lees pdf] voor maar een euro per week. Actietarief, nu of nooit, bijna uitverblablakocht! Wil je de krant toch van a tot z lezen, vergeet basis en ga voor full digitaal. Ondanks mijn aversie tegen Engelse kreten klinkt full digi [5] beter dan digitaal. Zeker als je digitaal basis vergelijkt met [kaal] digitaal. Denk trouwens dat de meeste geinteresseerden niet eens weten wat pdf is. En wat de boer niet kent, leest ie niet. Gaaf hoor die nipt-net-niet millennials met hun mooie woorden en hun tijdelijk contract. Krijg je ervan als jonger boven ervarener stelt. Verder verjongen is mijn advies.

Ik ben toch geen raketgeleerde? Teveel keuze is dodelijk. Als de ijscoman met 100 smaken nog bestond, kon je het hem vragen. Trouwens, kosten spaties extra? Lang weekend gehad ofzo? (afbeelding: website AD)

PDF [6] kom ik nog wel overheen, maar als getallengek moet mijn huishoudboekje wel kloppen. In Nederland rekenen we in maanden. Iedere maand de hypotheek, gas en licht en natuurlijk de zorgverzekering. Kost allemaal genoeg en van wat er overblijft doen we iets leuks. Dan wil ik wel per maand betalen. De irritatie dat per vier weken de krant geld afschrijft en dus de volgende keer nog eerder zal voor veel mensen genoeg zijn om het abonnement op te zeggen. Hebberigheid komt met een prijs. Een krant die commercieel misleidt, zal door niemand inhoudelijk vertrouwd worden. Vers-bekeerden haken af als bakstenen die aan het plafond plakken met kauwgum. En terecht.

Vroeger, toen GJ nog een jonge god was, orakelde mijn docent marketing over het falen van omroepbladen. Begin jaren negentig was er nog geen internet en lazen brave burger de TV-gids. Een halve, fijn-gefileerde boom in vrolijke kleuren die wekelijks werd thuisgestuurd tegen betaling van lidmaatschapsgeld ener omroepvereniging. Krankzinnig maar waar, ik weet het. Hoe meer leden, hoe meer zendtijd op de publieke omroep. Algemeen belang enzo. Dus buitelen de zendgemachtigden over elkaar met nog lagere aanbiedingen. Mensen die daarop ingaan, stappen onvermijdelijk over na de voordelige introductieperiode. Onze hoogleraar herhaalde keer op keer: eigen schuld, dikke bult. Houden is hebben. De werkelijke winst zit ‘m in het behouden van abonnees. Maak ze gelukkig, geef de trouwe klant wat ze willen, daar wordt je rijk van.

Hij leerde ons nog wat anders, korting werkt alleen als het minimaal tien tot 15 procent is. Korting en bijbetalen zijn geen communicerende vaten als in geven en nemen. De meeste mensen lezen vier weken als een maand, totdat de betaaldag keer op keer naar voren schuift. Irritant voor je huishoudboekje, je voelt je genept. Acht procent meer is weliswaar minder dan tien, maar nog steeds teveel als je je genept voelt. Een extra reden om de moderne krant meteen op te zeggen.

Kopfoto gemaakt door Austin Distel, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

[1] Technisch gesproken vier: AA, AB, BA en BB. Aangezien hier AB = BA geldt, zijn het er drie. Een worst en een lollie is tenslotte hetzelfde als een lollie en een worst.

[2] Nee, niet de overheid. Die geeft [terug] met een hand en neemt met twee [kruiwagens].

[3] PDF alleen voor een groot scherm, tablet en telefoon hebben hun eigen ideen over de moderne integrale krant van vandaag.

[4] Hoe lang duurt het voordeeltarief. Kleine lettertjes zijn altijd moeilijk maar in dit geval nog steeds niet verhelderend. Als in:

“Overlijden er meer mensen doordat het kabinet de corona-vaccinatiestrategie niet op orde heeft? Dat verschilt per abonnement…”

En nu terug naar het werkelijke antwoord [waarom mensen geen abonnement op de krant meer nemen]: “Dat verschilt per abonnement. Bij ‘Digitaal’, ‘Weekend’ en ‘Compleet’ heeft u de keuze uit één, twee of drie jaar. Bij drie jaar krijgt u de hoogste korting én profiteert u het langst van het introductietarief. Bij ‘Digitaal Basis’ heeft u de keuze uit maandelijks opzegbaar, één of twee jaar. Bij twee jaar krijgt u de hoogste korting. Na het introductietarief gaan de abonnementen over in het reguliere tarief en zijn per maand opzegbaar.”

Oftewel: verkoopt u ook worteltjestaart? Ja? Vies hé?

[5] Totaal digitaal klinkt altijd nog beter als full digi. Ach, wat weet een boer uit Brabant ook van de grote wereld?

[6] Uitleggen is ook een vak.
Wat is het verschil tussen een digitaal en een digitaal basis abonnement?
Met het abonnement ‘Digitaal Basis’ krijgt u volledige toegang tot alle artikelen op ad.nl en in de app. U hebt daarnaast toegang tot de online service Topics. Hiermee heeft u niet alleen toegang tot alle artikelen uit uw eigen krant, maar ook tot alle verhalen uit de Volkskrant, Trouw, Het Parool en een groot aantal andere regionale kranten.

Het abonnement ‘Digitaal’ biedt alles van het Digitaal Basis-abonnement met een aantrekkelijke extra: de pdf-krant (digitale versie van de papieren krant).

Ombudsman Trouw Wint Kwal Van Het Jaar Prijs, Minacht Lezers Die Aan Hun Moerstaal Hechten

Volgende keer je boterham gewoon in boerennederlands uitlachen?

Deze is voor Mam, ik bedoel natuurlijk ons Ma, maar voel je vrij om tijdens het lezen aan iemand van wie jij houdt te denken.

Trouw is een oorlogskrant, opgericht in 1943 om slechte buitenlandse invloeden te weren. Anno 2020 denkt de krant daar heel anders over, gezien het in-trieste reutelverhaal van de krant’s ombudsman. Verras eens met een stukje waarom ombudsman (m/v) altijd mannelijk is, maar excuustruus (m/v) onveranderlijk in de vrouwelijke vorm geschreven wordt. Met hartelijke verontschuldigingen aan mevrouw Truus.

Amerikanen zeggen – niet in het Nederlands natuurlijk – dat een advocaat die zichzelf als client heeft, een dwaas is. Vervang advocaat door ombudsman en je hebt de variant der Lage Landen te pakken. De Vierde Macht begrijpt het ongetwijfeld niet als ik verwijs naar een slager [J. van der Ven] die zijn eigen vlees keurt. Te weinig moeilijke woorden plus overvloedig gebruik van uit de gratie geraakte zegswijzen.

De echo in mijn hoofd zegt dat een ombudsman een onafhankelijk persoon is die klachten behandelt. Een goede ombudsier huilt niet met de wolven in het bos, maar nagelt als het nodig is de broodheer aan het kruis. De ombudsman van Trouw doet het anders. Lezers zijn niet blij de toename van het aantal Engelse leenwoorden in de krant. Ze hadden beter niet bij de ombudsman aan de bel kunnen trekken.

Het schotschrift van Trouw’s ombudsman, gaaf woord enzo, begint onder de kop “Het door lezers gehate leen-Engels is niet altijd te vermijden” met de constatering dat er vaak goede alternatieven voor leenwoorden zijn. Gebruik ze dan!

“En de Award gaat naar..

Lezers houden niet van ‘Award’, een woord dat de eerste acht maanden van dit jaar 55 keer de krant haalde. Het gaat om een prijs. Maar wat moet je als zelfs Nederlandse organisaties spreken over ‘De Gouden Eeuw Award’?”

Je werk doen?

Gehaat leen-Engels, niet altijd te vermijden. En de Award gaat naar.. Ook not done Gelukkig spaarzaam Blijf framen Last but not.. Ombudsman Trouw

Opbouw van het ombudsverhaal tegen gehaat leen-Engels

Ombudsman zijn is niet meer wat het was. In plaats van een serieus antwoord aan de lezers, grapt meneer in het kopje iets over de award die naar puntje, puntje gaat. Het zal wel, maar waarom is Award met een awkward hoofdletter geschreven. Nog zo’n onbewust ingeslopen Amerikanisme [4] dat alleen de meer elitaire grachtengordelpers zich kan veroorloven. Als Jan met de Pet zeg ik: “gooi er maar in.”

Dat is dus drie keer bingo voor het woord ‘Awkward”. Ofzo. Vroeger was alles beter, vooral mijn Engels.

“Bijna altijd gebruikt de redactie dit woord bij het noemen van de officiële prijs.”

Ammehoela, geweldig Nederlands woord trouwens. Als het prul “Het Enige Echte, Officiele Gouden Kalf Eeuw Award” heet, dan gebruik je ‘award’ in de naam. Verder alleen in een direct citaat. Oh wacht, in een echte zin hoort een werkwoord. Daar gaat het hier niet over. Doeg!

Als niet-mishandelde turnsters zich niet herkennen in een ‘statement’ dan zet je dat woord tussen aanhalingstekens als het uit een citaat komt. Schrijf je dat turnsters zich niet herkennen in een verklaring, rep je niet over ‘statement’. Hoe moeilijk kan het zijn?

Herinnert u zich nog het gevalletje sjoemelsoftware? De Nederlandse pers importeerde dat ‘rare’ taaltje maar wat snel uit Vlaanderen. Blijkbaar is er op mij als Reservebelg heel wat van de taalstrijd afgewreven. [Welk omgebouwd Anglicisme verwijs ik hier naar?] Niet voor niets dat Belgie keer op keer de Taalstrijd der Lage Landen wint.

In 2008 woord van het jaar. Ik wist niet eens wat het was. Na verduidelijking was ik verbijsterd over de handeling en uitverkiezing. Nu niet meer te vinden in de gratis Van Dale.

Doe nou niet
In Brabant plakken [pre-gluée, mét streepje] we als hyperbool vaak de kreet ‘kei’ aan het begin van woorden. In een duidelijk gevalletje keifout op herhaling begint de ombudsman aan het volgende uitheemse schrikwoord onder het kopje ‘Ook not done’. Dat moet je dus niet doen. Met andere woorden, de ombudsman van het ooit zo trotse Trouw lacht lezers keihard in het gezicht uit. Wedden dat Trouw ondertussen in geheime afspraken met de regering, na lang bedelen, Coronasubsidie heeft gekregen, zich nog steeds verwonderend waarom zoveel lezers hun abonnement opzeggen? En zo schrijf je dus een moeilijk leesbare zin die rechtstreeks in de krant kan.

Sinds kranten niet meer geloven in de meerwaarde van hun papieren versie, zijn zij van hun anker losgeraakt. Er zijn alternatieven om zaken als ‘not done’ te bestempelen, iets wat desondanks twee keer in dezelfde column gebeurt. Toch blust de Trouw-ombudsman onze brandende nieuwsgierigheid niet. Nog steeds geen idee hoe je het ook kunt noemen. Ondanks dat een echte columnist mag schrijven wat men wil, hebben verstandige columnnisten meelezers, vaak familie of vrienden en meestal ook een redacteur die er zulke schoonheidsfoutjes moeiteloos uitpikt. Zal wel te duur zijn voor het betere bedrukte wc-papier tegenwoordig. [2]

Zeurkous
Dan opent zich de doos van Pandora en de klagende lezer krijgt te horen dat het allemaal wel meevalt. Tellen om te misleiden. “As we speak”, een ongelooflijk lauwe variant op het oer-Hollandse ‘ondertussen’ heeft dit jaar de krant nog niet gehaald, dus het valt wel mee met die ongewenste leenwoorden. Nee dus, als mensen vandaag nog steeds worstelen met foute woorden die ze jaren eerder lezen, maakt de krant het wel erg bont. Terug naar het eerdergenoemde vak van slager. Ombudsman wordt je alleen als je pijnpunten met mooie woorden – en soms de botte bijl – kunt wegmasseren. Het valt wel mee, dat excuus is dit jaar [nog] niet gebruikt.

Een ombudsman staat symbool voor een onafhankelijke vredesrechter tussen commerciele krant en betalende klant. Misschien niet echt verstandig om de lezer die zich al jaren opwindt over taalvervuiling om de oren te meppen met “rustig aan maar.” Voelt als spijkers op laag water zoeken. Gelukkig is de ombudsman nog niet klaar met ons [zijn] lezers bespugen.

Verkeerd daglicht

“En is ‘framing’ hetzelfde als ‘beeldvorming’?”

Auw, dit is wel erg pijnlijk. Wanneer je als schrijver niet weet wat een woord betekent, wat zeg je dan eigenlijk? En hoe kunnen lezers die door de auteur geinformeerd wensen te worden het ooit snappen? Weet je wel wat je bedoelt en begrijp je nog wel waar het over gaat als je een ‘leenwoord’ niet in het Nederlands kunt vertalen? Ook voor de samenzwering van de dag moet je bij GJ zijn. Als journalisten niet weten wat woorden die zij gebruiken, betekenen, schrijven ze dan wel de waarheid? En weer een zin met drie werkwoorden op een rij, tsjakka!

GJ weet al tijden dat Gert-Jan alleen serieus genomen wordt als hij zichzelf belachelijk maakt. Hier komt ie. “Ook voor ‘bubbel’ is niet direct een kort alternatief beschikbaar” Begin maar met lachen want in veel gevallen denk ik dat “zelfgekozen realiteit” voldoet. [3]

“‘content’ is specifieker dan inhoud.”
– ombudsman Trouw
Niet leuk genoeg? Dan probeer ik het nog een keer. “En is een ‘startup’ helemaal hetzelfde als een ‘beginnend bedrijf’?” Nee, natuurlijk niet, maar context is nu juist de kunst van het vertalen. Sowieso een suffe vraag, want welke man denkt er bij Silicon Valley Eindhoven niet aan het omgekeerde van siliconen dalen? Brabo’s zijn dom, blondines ook. Als je dat gelooft ben je pas echt stom.

Helaas is mijn Engels vol fouten, ondanks dat ik soms ook in het taaltje pruttel. Misschien heb ik het mis, maar is start-up als zelfstandig naamwoord niet met een streepje? Verder heb je nog ’to start up’, zeg maar iets beginnen. En als ik het fout heb, kunnen jullie drie keer om mij schateren. Graag gedaan.

“Voor sommige genoemde leenwoorden is het moeilijk een alternatief te vinden.” Klopt helemaal, maar alleen als je niet geschikt bent als journalist.

Het fenomeen ‘pop-up-redactie’ is net zo’n onnozele irritatie als live-blog, liefst een waarbij je jezelf door zes uur irrelevantie moet worstelen om tot de conclusie te komen dat de sensationele kop van het live-blog waar alles mee begon, hetzelfde is als de inhoud van de gebeurtenis. Lees nooit de krant zonder bretels. Je broek zakt gegarandeerd af en zonder ziet die roze olifantjesonderbroek er maar raar uit.

Gelukkig weet de ombudsman wel raad met de term ‘pop-up-redactie’. Het gaat immers over het beschermen van de broodheer. Sorry, archaisch woord, ik bedoel natuurlijk degene [5] die de hypotheek betaalt. ‘Over die term klagen lezers niet.’ Misschien omdat er een idee in hun hoofd plopt dat ze vertelt: opzeggen als de bliksem die hap? Zomaar een gedachte die in mij opkomt.

Dat ‘pop-up-redactie’-verhaal eindigt met het woord ‘begrijpelijk’. Snap er niks van. ‘Waarom die redactie herhaaldelijk sprak over een ‘dagelijkse update’, is minder logisch.’ Wederom begrijpelijk dat ik niet kan slapen, op zoek naar een voor-de-hand liggende verklaring, logisch toch?

Want? Waarom? Maak ons deelgenoot van het machtige ombudselijke denkraam, want ik dinges er geen snars van. Aan de andere kant, de moderne krant verkoopt advertenties en verbijstert, maar informeren, ho maar.

Hebban olla uogala nestas
Tot slot gaan we dit weekend terug naar de jaren tachtig. Gert-Jan dreunt op de middelbare school braaf iets op over hoe vogeltjes al sind 1100 nesten bouwen. Je zou het niet zeggen als je het origineel leest.

Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu [6], [11]

Iedere cirkel is rond, dat weet ik ook wel. Toch moet ik lachen als in de laatste alinea de ombudsman zich realiseert dat hij nog geen enkel fatsoenlijk argument heeft gegeven waarom er zoveel onnodige en onbegrijpelijke Engelse kreten in Trouw staan. Als minachting voor je klant je eenmaal in het bloed zit, dan is er geen houden meer aan. De paragraaf waarmee de ombudsman afsluit, is getiteld “last but not…” Terug naar mijn pleidooi voor spreek je moerstaal. Dat slaat als een tang op een varken.

De wereld verandert vooral omdat de mens haar mishandelt. Trouw schrijft veel over het milieu, ijsberen die smelten en uitgemergelde poolbergen die ver van hun natuurlijke leefomgeving naar eten zoeken. Ondertussen voert de krant een taalkundige [7] aan die zegt dat een levende taal nu eenmaal verandert. Dat is nog geen reden om je eigen nest te bevuilen, ombudsman.

Pas trouwens ook op voor het addertje onder het gras. Om zijn eigen ongelijk bij te zetten, wijst oompje oneerlijk taalpuristen er toch maar even op dat een levende taal verandert. Bij het woord taalpurist denk ik aan iemand die voor het juiste gebruik van de taal is, niet iemand die denkt dat taal nooit kan veranderen. Ongeveer met exact vergelijken en vervolgens potentiele critici de wind uit de zeilen nemen, is een wel erg lelijke manier om je eigen falen te verbergen.

Eigenlijk gekozen vanwege het onnodige “usual suspects”, maar “Take One For The Team” gaat echt helemaal nergens over. Slaat als een tang op een varken.

Met veranderende taal zeg je eigenlijk: het is niet mijn schuld. “Een redactie die een ‘Dance Event’ omdoopt tot ‘dansfestijn’ wordt door jongeren niet begrepen.” Dat impliceert dat de redactie wel uitheemse kreten moet gebruiken. Anders slaan de krantenkoppen binnenkort alarm over het feit dat steeds minder jongeren de krant lezen. In 2013 ging de Amsterdamse discotheek “Dansen bij Jansen” voorgoed dicht. Waarschijnlijk kwam dat omdat studenten eind 2012 allemaal tegelijk geheugenverlies kregen en niet meer wisten of het Jansen of Janssen was, waar ze konden dansen. Aan de andere kant, geen journalist die het in zijn hoofd haalt om het Dancing bij Jansen te noemen. Zo gaaf waren de jaren vijftig nu ook weer niet.

Het is opvallend dat de pers vooroploopt bij de verengelsing van onze taal. Keer op keer stuit ik erop. Een artikel in NRC verwijst onlangs naar de foto aan het begin van het verhaal als een ‘still’ uit de film. Sinds wanneer is scene of schermafbeelding niet goed genoeg meer? Moeilijk woorden leiden af, dus wat heb je te verbergen? Overigens valt dit verhaal met 2300 woorden volgens NRC onder de long-reads, lange verhalen waarvoor eigenlijk geen plaats is op internet.

Onvermijdelijke verandering is het excuus van Trouw om de krant vol te stoppen met Engelse kreten. Wil je bij de verandering horen en vooroplopen, kies voor het Chinees. Een van de bekendste uitdrukkingen is 没有,’méi yŏu’ [Mandarijn], [niet hebben]. Het betekent nee. Tot we het Nederlands inruilen voor het Engels zeg ik nee tegen Engelse leenwoorden en falende ombudsmannen.

Aardige dingen over anderen schrijven doet de pers niet aan. Nou, dat kan ik ook. Q.E.D. En dat zoek je maar lekker zelf op.

Kopfoto gemaakt door Ivan Shilov, gevonden op Unsplash en Paul Kempeneers, gevonden op Wikipedia. Afbeeldingen zijn bewerkt en gecombineerd.

[1] Awkward betekent pijnlijk of ongemakkelijk, bijvoorbeeld een pijnlijke fout.

[2] Vlekvrij is een andere discussie.

[3] Zelfgekozen realiteit? Bijvoorbeeld de gedachte dat als je maar lang genoeg roept dat Engelse woorden in een Nederlandse krant onvermijdbaar zijn, het ook echt waar wordt.

[4] Zeker in het Amerikaans-Engels worden vervangende woorden voor een eigen naam die met een hoofdletter beginnen, vaak ook met een hoofdletter geschreven.

JP, man met dubbele voornaam ontving gisteren “Het Enige Echte, Officiele Gouden Kalf Eeuw Award”. Bij zijn dankwoord benadrukte de winnaar nogmaals dat ook in 2020 hij niets van zijn woorden terugneemt en zeer vereerd is met deze Prijs.

Ik geef toe, het voorbeeld sluit niet helemaal aan bij de Engelstalige praktijk, maar de kans om een mede- dubbele voornaam [5] een schop onder de kont te geven, laat ik niet liggen.

[5] Licht geval van spellingspaniek, hoe schrijf je “mede- dubbele voornaam” eigenlijk? Ach, is weer eens wat anders dan allemaal Franse leenwoorden in het Groot Dictee der Nederlandse Taal.

[6] Je kunt ook gewoon zeggen: ik hou van je.

[7] Of is de geciteerde vrouwelijke taalkundige een gedwongen excuustruus? Lastige vraag [8]

[8] “Geen alternatieven zijn er eveneens voor Trouws ‘pop-up-redactie’” Stel je nou voor dat een Nederlandse krant het idee voor de activiteit pop-up-redactie, ah heerlijk veel streepjes, had verzonnen, hoe zou het dan heten? Of had het dan nooit bestaan?

[9] “Geen alternatieven zijn er eveneens voor Trouws ‘pop-up-redactie’” Ineens schaam ik mij een stuk minder voor mijn kromme kronkelzinnen.

[9] Overigens strijkt die pop-up-redactie – kan niet genoeg van de streepjes krijg – neer in een verpleeghuis. Ik verzin het niet.

[10] Trouwens, wat is dat eigenlijk, zo’n pop-up-redactie? Zal wel iets met niet-op-kantoor [I streepjes!] werken tijdens corona of nestjes bouwen te maken hebben.

[11] “Hebban olla uogala nestas” zijn zover bekend de oudste, overgebleven geschreven woorden in een West-Vlaams dialect van het Oudnederlands. Tenminste tot 2010. Inmiddels zijn er taalwetenschappers die denken dat het eerder Oud-Engels is met een Vlaams accent. Zelfs de geschiedenis van de taal leeft. Dat Oud-Engels verklaart trouwens veel.

Vernieuwd! Nu Gratis Steenkolenengels Bij De Volkskrant

De taalstrijd der bananenkranten begint. Ik kan nu al verklappen dat Nederland de Volkskrant ontgroeid is.

In een schertsvertoning van vaderlandsliefde bralt de Volkskrant in slecht Engels over een hacker die binnendringt in de Twitteraccount van president Trump. Nou en? Een echte patriot spreekt z’n moerstaal.

Ken je die grap al van die Belg die denkt dat Nederland in het Engels ‘Dutchland’ heet. Het ligt tenslotte naast Deutschland. Dat was dus iemand met Engels als moedertaal. Waarom ze dan wel Duitsland op z’n Duits kunnen uitspreken, is mij ook een raadsel.

Hetzelfde geldt waarom een verhaaltje over iemand die de Twitteraccount van president Trump gehackt heeft, volgens de Volkskrant in slecht Engels moet. Geen idee waarom het in het Engels moet. Nog minder clou waarom het in slecht Engels moet. Het meest onbegrijpelijke is dat het op de dag van publicatie het derde meestgelezen artikel in de Volkskrant is. Hoop maar dat je kinderen de volgende dag geen proefwerk Engels hebben.

Lees het rustig door en vervolgens zul je met me eens zijn dat zo’n kulstukje nog een goede reden is waarom naieve sprekers van het Engels, zoals wij Hollanders uiterst voorzichtig moeten zijn met het Engels.

“The researcher, Victor Gevers, had access to Trump’s personal messages, could post tweets in his name and change his profile. Gevers took screenshots when he had access to Trump’s account.”

The researcher?
change his profile?

“logging into the Twitter account of the American President Donald Trump. Trump, an active Twitterer with 87 million followers, had an extremely weak and easy to guess password and had according to the researcher, not applied two-step verification.”

The?
American President Donald Trump?
Donald Trump. Trump?
an active Twitterer?
with 87 million followers?
had an extremely weak and easy to guess?
easy to guess [2]

“suddenly finds himself in the Twitter account” Hep ikke okke heur, Nederlandse uitdrukkingen letterlijk in zie Engeliz vertalen. Het overkomt me gewoon.

‘Gast, doe eens normaal’ roep ik hardop terwijl ik dit stukje schrijf.

Afbeelding: schermafdruk Volkskrant Engelstalig artikel Trump Twitteraccount gehackt.

Schermafdrukken maken kan ik ook

Zou het de schuld van de computer zijn? Toen Marten Toonder begon aan zijn ondertekststrip over Heer Bommel en Tom Poes waren kranten er nog iet voor gewone lui zoals u en ik. Gelukkig heeft Toonder wel erkenning gekregen. Als enige striptekenaar heeft hij zich een terechte plaats weten te verwerven in de Galerij der Groten van de Nederlandse taal. [1] Het is overigens de schuld van de redacteur, niet de schrijver [3] van het stukje. Een zeer vooraanstaande publicatie als de Volkskrant kent talloze redacteuren en journalisten van kranten uit Engelssprekende landen. Waarom niet even een van hen vragen snel het stukje door te lezen op taalfouten? Je kunt ook iemand inhuren.

Your Hono[u]r, I rest my case. Nee, de verdediging staakt echt haar bewijsvoering niet. Morgen verder met de ombudsman van Trouw, die probeert uit te verdedigen – meneer schrijft niet over vrouwenvoetbal, da’s meer een NRC-dingetje – waarom het door lezers gehate leen-Engels niet altijd te vermijden is. Gelukkig kun je als verstandige ouder zowel de Volkskrant als Trouw en de NRC links laten liggen. Doen!

Kopfoto gemaakt door Oleg Laptev, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

[1] Voor taalredacteurs met een beperking, Galerij der Groten = Hall of Fame, snap je het nou?

[2] Niet zo makkelijk te raden, zeg maar zinsontleding. Daarom morgen meer over streepjes in het Engels.

[3] Tenzij de schrijver freelance-journalist is. Dan had hij beter moeten weten.

Spreek Je Moerstaal Of Schaf Het Nederlands Af

Taalstrijd. Sommige Dingen Slaan Nergens op, zelfs geen varken. Gratis tangen aan het einde van dit verhaal.

Een diarree aan Engelse kreten vormt niet de krenten in de pap der Nederlandse taal. Zegt GJ die ‘onze’ moedertaal het liefst zo snel mogelijk inruilt. Maar eerst zegt GJ “Bah Ome Willem, Engelse diarree is vies.”

Mam en Pap – ons Ma en ons Pa – zijn allebei in de oorlog geboren en moeten op hun 14e gaan werken. Zo gaat dat in die tijd. Mijn vader spreekt een beetje Engels, mijn moeder niet. Een jaar of tien geleden, vlak voor Mam overleed, is de Brunaboekhandel omgebouwd tot The Read Shop. Mam weet niet hoe ze het moet uitspreken en noemt het consequent de Red-Shop. Het blijkt de opmaat voor grotere veranderingen.

Bijna iedereen in Rotterdam kent boekhandel Donner. Natuurlijk kan er het nodige aan verbeterd worden, maar de lokatie op de hoek van de Lijnbaan was subliem. Ineens wordt het onderdeel van een keten met de zielloze naam Polare. Daar lusten zelfs de ijsberen geen brood van. Na het lezen van de niet-polariserende bedrijfskreet “a world of books” [een wereld vol boeken, (waarvan 95 procent in het Nederlands)], ontbreekt het de Maasstad dus ook aan gemengde gevoelens. Heel Rotterdam wenst hartgrondig maar een ding: een snelle ondergang van en voor het ongeletterde mini-conglomeraat. Nou zijn Polarisraketten niet echt verfijnd om zoiets te bereiken, maar dat zijn atoomwapens die vanaf onderzeeboten worden afgeschoten nooit. Toch is dat mijn eerste associatie bij het horen van de nieuwe naam voor Donner.

Behulpzaam zijn ze bij Polare gelukkig nog steeds. Zoek je een Engels boek, bestellen ze het graag. Bij internetwinkel Amazon. Met dank aan de medewerker die zijn/haar mond voorbijpraat. Gelukkig gaat Polare snel bankroet en komt Donner terug. De Engelse ziekte is ondertussen niet meer weg te slaan.

Veel mensen herkennen maffe Engelse kreten zonder betekenis van het werk. Dat is niet alleen de schuld van onzeker management en goeroe’s die snel rijk willen worden. Als iemand tegen mij zegt “we moeten binnenkort even levelen”, zeg maar praten, weet ik al hoe laat het is. Je kunt ook nu zeggen wat je op je lever hebt, maar ik wil niet het risico lopen mijn toekomstige gesprekspartner in verwarring te brengen met een lange, lastige letterbrij zonder spaties, bijvoorbeeld het woord ‘assertiviteit’. Veel woorden, weinig wol en weer iemand die het niet snapt. Zelfde voor het [Corona] Outbreak Management Team, waarom kan dat niet in het Nederlands? Er staan levens op het spel. Ja echt, beste Ferd. G. Beheersen de hooggeleerde professoren hun eigen spraak dan niet? Als het maar ernstig genoeg is, praten zelfs bovenbazen hun moerstaal. “We hebben geen geld meer in kas voor de lonen (ook de onze)” is een stuk begrijpelijker dan “a total, company-wide liquidity challenge, effective immediately” of wat sommige trekpoppen ook verzinnen.

Ondertussen heeft zelfs de kiosk om de hoek een bordje op de deur dat ze graag Engelse boeken voor je bestellen. Da’s een doordenkertje, vermoed ik. Laten we er een multiple choicevraag van maken.

Hangt het bordje daar omdat:

  1. het internet zo gevaarlijk is of,
  2. het merendeel van de mensen in Nederland die Engelstalige boeken bestelt, onvoldoende Engels spreekt om het zelf te doen?

Toen GJ nog Gert-Jan heette en de jaren tachtig niet real-time ge-live-streamed werden, hadden wij thuis een krant. Vast niet de beste krant van Nederland, maar wel een degelijke. Niet alleen Mam en Pap lazen ‘m zonder enige moeite, ook de beide broertjes. Iets met een vruchtdragende boom en overhangende takken. Een van de vele goede dingen die ons Pa en Ma voor ons hebben gedaan. Aan het einde van de dag is gezond verstand het beste verstand. Leg dat als boer uit Brabant maar eens uit aan de moderne courant. Morgen probeer ik het.

Overigens is niet iedereen blij met het Outbreak Management Team. Inmiddels is er ook Team Red. Sorry Mam, dank je, hou van je, mis je.

Kopfoto gemaakt door Etienne Girardet, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

Verstandige Ouders Gunnen Hun Kroost Geen “Elitaire” Krant

Zelfs niet met mondzeep als welkomstgeschenk.

In een wereld waarin iedereen voor geld probeert te schokken tot schuimbekkens toe, zijn meer dan ooit inhoud en elegantie de welkome weg.

Altijd veel kinderen gewenst, maar alleen met iemand van wie ik hou. Al duurt zoiets misschien niet eeuwig. C’est ca. Waarom zou je in de toekomst proberen te kijken? Besteed je energie liever aan het hier en nu. Wel jammer, geen spijt. Af en toe prijs ik mij gelukkig dat ik sommige dingen niet aan ze hoef uit te leggen. Het taalgebruik in de “moderne” media is onprofessioneel, onnodig en echt vervelend. Zoals Maarten Toonder, schrijver van de lotgevallen van Olivier B. Bommel, ook bekend als heer van Stand, had kunnen neerpennen [14]:

Een beperkt denkraam is waarachtig ener grote beperking, jonge vriend. Al zeg ik het zelf. Als u begrijpt wat ik bedoel.

Ons Ma en Pa hebben twee kinderen. Mijn wederhelft heet broer en is twee jaar later geboren, in 1970. Een decennium plus een half verstrijkt in het Brabantse plaatsje Roosendaal. De klok slaat 1984 en ’s avonds is Miami Vice op televisie. [3] Als we opstaan lezen we de krant. De hoop is dat we er iets van opsteken. Plan slaagt uitstekend. Vloeken mogen we trouwens niet en anders een kwartje [11], vrij vertaald eenvierde gulden, in het potje. Zo heet de euro voor je er in heel Europa mee kunt betalen. Pap en Mam hebben nog veel meer absurd verstandige regels. Welke tiener wil nu het licht uitdoen als hij weggaat? Net zo belachelijk als de jaren-tachtighype over zure regen. Of misschien niet. Ondanks dat hedendaagse Nederlandse kranten één pot schrijfpauperellende zijn, zakt de NRC harder door het ijs dan de rest. Daar zijn twee redenen voor: vorm en inhoud. Of misschien toch maar een: hullie Pa en Ma.

Kindermeisje brengt redding
Geen idee wat TV nanny [kindermeisje] Jo Frost tegenwoordig doet, maar een paar jaar geleden bezocht de expert ons pannenkoekenlandje voor haar wereldtoernee. Alleenstaande moeder worstelt met de opvoeding van haar kroost. Binnen drie reclameblokken opgelost natuurlijk. Waarom anders kijken? Toch heeft mevrouw Frost een soort van toverstaf. De jonge Mama luistert graag naar rapmuziek in je moers taal, vooral gezongen door jongens die net 18 zijn geworden. Nanny spreekt geen woord over de grens, maar heeft de teksten wel laten vertalen en adviseert Mam een andere muziekkeuze. Heeft te maken met voorbeeldfunctie en respect voor vrouwen. Waarschijnlijk ondersteunt een uitstekend produktieteam Jo Frost. Het maakt indruk.

Op de een of andere manier is er weinig veranderd sinds mijn broer en ik Miami Vice keken. Als je de teksten moet geloven zijn mannen gegarandeerd gaaf. Altijd, al verdienen ze geen cent en hebben ze school niet afgemaakt. Vrouwen zijn stom. Dat zijn ze voor altijder. Zegt de zelfgeschreven tekdst. Gert-Jan heeft nog steeds geen zin om zelfs maar een enkel Engelstalig citaat aan te roepen, maar het komt op het volgende neer. Haal eerst even adem m/v. Vrouwen die sex hebben met [willekeurige] mannen zijn slecht. Vrouwen die geen sex willen zijn ook slecht. En al helemaal als ze voorgenoemde rapgozertjes [persoonlijk] afwijzen. Gelukkig voor die knapen is hun baardgroei zo beperkt dat ze al hun centjes aan beltegoed kunnen besteden. Je dacht toch niet dat ze die filmpjes met lelijke woorden durven opnemen in hun slaapkamertje? Krijgen ze meteen een draai om hun oren van Mam, die vervolgens educatief de helft van alle duurbetaalde apps wist ter lering ende inzicht. [11]

In 1992 wint Bill Clinton de Amerikaanse verkiezingen. Vice-president Al Gore, beter bekend van zijn latere doemfilmpjes over het milieu, is getrouwd met Tipper. Waarschijnlijk is Melania Trump de slimste presidentsvrouw ooit, want ze doet haar eigen ding zonder camera nabij. De voormalig Tweede Dame van de Verenigde Staten, rare term en moeilijk te vertalen, daarentegen, dacht zich slim te profileren. In een droom [mijn interpretatie] peinst ze over hoe ze musici die sex, geweld en scheldwoorden verheerlijken aan betere verkoopcijfers kan helpen. Koot en Bie brengen al jaren eerder een perfecte oplossing: de tegenpartij. Waarom niet een sticker op lp’s (dat was toen) plakken met een “waarschuwing” dat de [smerige] teksten sex verheerlijken? Twee vliegen in een klap, iedereen gelooft dat je echt schijnheilig bent en je kinderen en al hun vriendjes weten meteen waar ze het goede spul vandaan moeten halen. Dat noem ik nog eens vertrouwen in je kroost hebben. Nogmaals, respect voor Melania.

En dat is het probleem van de NRC, ze doen heel tof maar als je verder bladert is het een open riool. Hé hippe puber, lees onze krant en je kunt gave, lelijke woorden leren. [1] Gert-Jan luistert graag naar Slam, zowel voor de muziek als de DJ’s. Sommigen daarvan gaan het nooit maken, gegeven hun woordkeuze. [9] Het is dat ik alleen woon, anders zou ik de zender blokkeren. Ik ben echt geen heilig boontje maar probeer wel lelijke woorden te mijden. En als ik ze toch zeg, word ik boos op mijzelf. Beschamend: mijn nichtje wijst me terecht: “dat mag je niet zeggen oom Gert-Jan”. [6] Breng daar maar eens wat tegenin als volwassen peetoomvent met een vuurrode kop die zachtjes en onzichtbaar door de grond zakt. Dat is overigens een keer gebeurd en hopelijk nooit weer. Ons Pa en Ma hebben twee kinderen opgevoed en met succes. De een meer dan de ander. Ja, ik erken mijn meerdere in mijn jongere broer.

Voor paalindroom staan
Dat Google besluit wat goed voor mij is, vind ik levensgevaarlijk. Opsplitsen die hap in het belang van de mensheid. Volgens de meer dan matige zoekmachine houden mensen niet van sex – welles – en blokkkeert daarom alles wat er digitaal naar ruikt. Gelukkig mag haatzaaien en racisme wel. Wil je daar een indringende analyse over lezen, ben je bij de Nederlandse kranten aan het verkeerde adres. Eenmaal opengeslagen, blader je vluchtig verder. Botsauto. “Voor paal.” De columnist in kwestie noemt het ongeveer zo. Iets met een palindroom. Een woord dat van voren naar achter en terug hetzelfde leest, bijvoorbeeld lepel – goed lezen heren – maar met de lengte van het tweede priemgetal [7], zoals lep [3], een fantasiewoord. Een priemgetal is een getal dat je alleen kunt delen door een en zichzelf. Het voorafgaand zelfstandig naamwoord is overigens “de”, mannelijk in dit geval.

Nogmaals, ook Gert-Jan verhaspelt wel eens een d en een t, maar als het goed is aanzienlijk vaker dan de krant. Hetzelfde geldt voor lelijke woorden. Er kan er altijd eentje doorglippen, maar als mannelijk secondair palindroompriemwoord in de kop van een artikel? Zoiets mag welkeender krant nooit ongecensureerd laten floepen. [Ik probeer hier NRC-achtige, semi-intellectuele, halfmoeilijk, onbegrijpelijke zinnen te wrochten.] Vroeger informeerden dagbladen, tegenwoordig amuseren zulke publicaties voornamelijk met hier en daar een flard aan licht-relevante informatie. Daar doe je het dan als ouder voor. Maar om kroostroulette te spelen met de misselijke woordkeus van een hoogdravende krant? Nooit.

“Zet de computer maar in de woonkamer, dan kunnen we tenminste meekijken.”
Hoeveel ouders vragen zich niet af hoe ze moeten omgaan met de troep die hun kinderen op internet bedelft? En dan heb ik het nog niet eens over Prins Piraat – een “oude” zwartwit tekenfilmserie – die zijn eerlijk verdiende [koloniale] goudschat vanaf de bodem van de oceaan met jouw kinderen wil delen als ze even snel hun zakgeld storten op giro graai, graai, hebbes en weg.
“Lees eens een echte krant, da’s beter dan die vuiligheid op internet!”
Niet doen, maar dat snap je beter na het volgende citaat van de NRC-columnist van dienst die nogal beperkt is en in stereotypes dwaalt.

“De jongste zei zelfs dat autorijden niets voor meisjes was (het verbaast me nog steeds dat mijn broer haar na die uitspraak niet meteen op Marktplaats te koop aanbood).” [666], [000]

Als je zoiets schrijft als man, wordt je terecht gevierendeeld. Vooral door andere mannen die al jaren zwaar onder de indruk zijn van de Duitse Sabine Schmitz die de presentatoren van autoprogramma Top Gear alle hoeken van de Duitse Nürburgring liet zien. 22 Kilometer lang. In een bestelbus! Talent is talent of je nu racet of mondkapjes naait.

Trieste tante
In het echt is de columnist een vrouw met twee neefjes van 11 en 13 die mondkapjes met slagtanden willen. Mama gaat het haar jongens leren. Tante’s creativiteit is uitgeput, dus kijkt ze passief toe, duidelijk geen peettante eerste klas. Wellicht kan ze er nog een naargeestig stukje uit persen. De redactie van de NRC accepteert alles, zoek titel met palindroom van het gepubliceerde stuk maar op.

Het elfjarig neefje van de columnist giechelt sinds kort. Zonder het te begrijpen is hem uitgelegd dat het tweede woord van de trendkreet “mondkapjes naaien” grappig is. Da’s mooi voor de columntoos, weer een paar grimassen om uit een familiegebeurtenis te persen voor prima pegels. En zondagavond schiet mevrouw het gedrocht richting Nieuwe Rotterdamse Courant.

Dat de redactie niet nadenkt over de strekking van een column is een ding, ied. Maar om het verhaal, kop tot tekst, te larderen met – onnodig en vervangbaar door meer treffende alternatieven – lelijke woorden, is fout. Als ouder wil je een betere toekomst voor je kind. Dat daar helaas een klein boompje voor omgezaagd moet worden om de “vertrouwd veilige” krant op papier, zonder de vunzige taal en gore reclames van het internet bij jouw gezin in huis te brengen, moet dan maar. Maar dan moet de krant wel leveren. Dat doet het NRC niet. En dan heb ik het nog niet eens over de verengelsing van het avondblad.

Als je het echt wil, kun je de bijdrage van de NRC columnist vinden door te zoeken op NRC + Voor + [palindroom met lengte van het tweede priemgetal. PS, het betreft hier een term met het lidwoord “de”, mannelijke vorm.] Succes!

Kopfoto gemaakt door NOAA, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

 

[1] Hé keigave puber, leren is stom, [8] ja toch? De krant lezen ook. Daarom gebruiken onze columnisten lelijke woorden. Jij, 16 en wij, 35 zijn praktisch dezelfde generatie – weg met de ouwetjes! Wij begrijpen elkaar want wij zitten ook op Facebook en Instasnappen het beter. NRC is de beste [voor mensen die bewust of onbewust een carriere als prutser ambieren]. [2].

[2] Snappen jullie nou waarom ik Mam en Pap met een hoofdletter schrijf. NRC-journalist ook maar je moet kijken naar het gedeelte achter het streepje.

[3] Toen was roken ook al niet gaaf, maar ja die reclameguldens hé?

[666] Oeps, worstvingers. Er staat: “de jongste zei zelfs dat naaien niets voor jongens was (het verbaast me nog steeds dat mijn zus hem na die uitspraak niet meteen op Marktplaats te koop aanbood).” [5].

[5] De columnist is tante, ik hoop dat oom Gert-Jan nooit zoiets stoms denkt. Helaas geen garanties.

[6] Ik zei het Ome Willem-woord in het Engels. Had nooit mogen gebeuren.

[7] Een is per definitie geen priemgetal, omdat een en zichzelf dubbelop is.

[8] Als je niet oplet op school kun je altijd nog bij de krant gaan werken zoals wij.

[9] Woorden zijn zwaarden. En herculische hakdingen in de verkeerde handen, doorklieven ze inderdaad andermans toekomst en geluk.

[10] Een goede opvoeding heeft niks met een overgewaardeerde avondbode te maken, die ook nog overprijsd is ook. [13].

[11] Ooit gerealiseerd dat Europa een goed plan is, met domme uitvoering? Kwartjes zijn rekentechnisch wat lastiger, daarom hebben we nu muntjes van twintig cent. Hoger onderwijs laagdrempelig maken ofzo.

[000] Excuses voor het nepnieuws. Gelukkig is namaaknieuws van algemeen belang en daarom mag het. Ja toch?

[13] Of de wet altijd gehoorzamen? Waarom zouden mensen van 1.95 meter op hun handen moeten lopen? Omdat het zo geschreven staat? Recht en rechtvaardig passen opvallend weinig in dezelfde zin.

[14] Niet afvragen welke krant.

Snel Doorspoelen Die Bizarre NRC TV “Binge-gids”

Kijktip nodig? Friends (1994!) [Geen grap]

Wie heeft een krant als de NRC nodig, wanneer je als bijvangst van een zoekopdracht naar je favoriete TV show een ganse lijst met goede suggesties krijgt?

Zit ik op mijn mobiel mail te lezen, klik ik op de NRC bingegids. Misschien dat de krant vroeger toen kleine Gert-Jan rondhuppelde een instituut was. Tegenwoordig vegen intelligente mensen zonder grachtengordelpretenties hun billen nog niet met de publicatie af. [1] Dat wordt opnieuw duidelijk als de NRC een primeur heeft over misstanden in de paardenwereld ofzo. Nou en? Welke zinnige krant opent daar nou mee? En als GJ dan doorklikt na de teleurstellende bingegids, krijgt hij een opspringterreurscherm dat hem attendeert op de berichtgeving rondom Corona. Gaarne zsm inschrijven.

Hallo, het is één juli, de terrassen zijn weer open en mensen mijden het nieuws omdat het publieke én commercieel journalistiek carnaille het onderwerp zo uitmelkt dat brave burgers overlijden door uitputtingsverschijnselen.

“Het is 1 juni en Nederland gaat iets meer van het slot. Wie liever niet meteen het terras opduikt heeft genoeg opties.”

Mijn eerste, niet-cynische reactie is “veel te laat.” Mensen die het terras niet opwillen, hebben vast andere plannen, uitverkochte bouwmarkt ofzo. Of je geeft de kinderen ieder twee briefjes van 25 🙂 en zegt wegwezen, ga je maar voltanken op het terras of de zuipkeet in het bos. Ook vaders rust draait om locatie, locatie, locatie. Wie niks beters te doen heeft, kijkt TV, gaat al decennia zo. Nul nieuwswaarde beste Nieuwe Rotterdamse Courant. [2]

De ellende begint al voor het lezen. Ineens tettert er iets uit mijn telefoon. De hooggeleerde heikneuters van de NRC hebben gekozen om een of ander filmpje automatisch te laten beginnen, de grootste irritatie van online Nederland, vooral als je Lief al ingedommeld is en en jij nog even met je telefoon speelt omdat je niet kunt slapen. Helaas weinig artikelen over oorzaak en gevolg. Ook de combinatie van een bingegids, ik zal niks zeggen over de vernaggeling van de Nederlandse taal, en Jeroen Pauw die het eindexamenconcert – nou en? – presenteert. Ik ben niet de doelgroep voor dat soort Op Volle Toeren en de heer Pauw ook niet. Maar ja, de publieke omroep he?

De volgende schok na die irritante herrie en het vervelende Corona-inschrijfvenster is dat dit mailtje helemaal niet over die bingelijst gaat. Letterlijk twee zinnen en drie regels van heb je me klik hier. Wat moet dat moet. Gelukkig opent een muisklik de pagina die mij naar NRC’s bingewalhalla brengt. Ahum. Ik stel mij zo voor dat diep in mijn laptop een overtollige circusdirecteur zit die luid aankondigt: hooggeeerd publiek, sim-sa-la-bim (ofzo): Hier is ie dan, voor slechts de tweede keer in Nederland: NRC’s bingegids. Om vervolgens te fluisteren “niet goed, niets terug.” Verstandige man.

“Bingegids deel 2: meer topseries om nu te kijken
Kijkgids Comedy’s, verslavende series, muziekfilms, buitenbeentjes. Zestien tips voor wie liever binnen blijft en televisie kijkt.”

Moet ik echt nog uitleggen hoe sukkelig die kop en bijtekst zijn? Wel of niet, ik weiger het.

De nadere toelichting bij geen van de openingsacts: drie Buitenbeentjes: Community, Euphoria en Feel Good, doet mij spontaan zappen. Het enige wat ik denk, is: zouden de auteurs ook voor de VPRO werken? Of Comedy Central?

Tijd voor “Fijne afleiding: Homeland, The Marvelous Mrs. Maisel, Dead to Me” Homeland is inmiddels zo oud dat je het moeilijk nog in een hedendaagse bingegids kunt zetten. Mrs. Maisel heeft mij nooit zo getrokken en de weinig opruiende beschrijving zet mijn laatste restje pre-enthousiasme bij het grof vuil.

“Hoogdravend? Nee. Gewaagde plotwendingen? Allerminst. Maar verder is Mrs. Maisel in alle opzichten vertederend vertier”

Het hele ding wordt gespeeld door een “fantastische Rachel Brosnahan”. Waarom de actrice zo geniaal is, legt de NRC niet uit. Echte intellectuelen weten zoiets vanzelfsprekends. En GJ is maar een Brabantse dombo. “De vrouwen in de verslavende Netflix-serie Dead To Me kampen met problemen van een heel andere orde” En Gert-Jan stopt prompt met lezen. Vraag me zelfs niet af wat er zo verslavend aan is dat een oud-elitaire krant zich dit soort generalisaties veroorlooft.

GJ de DJ is altijd voor muzikaal bingen, liefst zonder die lui van de NRC. Beyoncé, Taylor Swift, Bob Dylan en Miles Davis is de selectie van de redactie. Geen idee waarom ik Beyoncé op Coachella, een festival, wil zien optreden. Bij mevrouw denk ik aan twee zaken. Een van haar kinderen heet Rumi, naar de 13e eeuwse Perzische dichter. Nooit van gehoord, denk je. Oh jawel, je weet alleen niet dat hij het is. Zo geniaal is Rumi. Beyonce en haar haar man hebben maar meteen de naam als handelsmerk vastgelegd. Je moet toch wat als een eenvoudig zangeresje uit een Caraibische eilandstaat je in alle opzichten voorbijstreeft. Het andere ding wat te binnen schiet is dat zangeres Rihanna, afkomstig uit Barbados, ongeveer even rijk is als Beyoncé – en relevanter – mede dankzij haar uitstapjes in de mode.

Mijn mening over Taylor Swift is bekend. Mevrouw is een kreng. En nou gaat ze ineens politiek bewust doen? Het zal wel [moeten]. Bob Dylan is niet mijn muziek en met het einde van De Wereld Draait Door dacht ik dat we eindelijk van de jaren zestig verlost waren, maar helaas. Dat is buiten de NRC gerekend. Rest nog Miles Mept, want daarom staat jazzmusicus Miles Davis in het lijstje. Om je op te hitsen en reclame te verkopen, niet om te informeren. Hadden de schrijvers dat gewild, hadden ze wel de docu over Quincy Jones (Engels) geadviseerd. Ik leef nog en strompel met veel moeite naar het volgende setje sullige suggesties.

“Lachen: Curb Your Enthusiasm, Veep” Nou eerlijk gezegd staan de tranen me nader. “Curb Your Enthousiasm”, oftewel “Wordt Niet Té Blij” is zure meuk voor mensen die op 50Plus stemmen, ja die schijnen te bestaan. Zure mensen trouwens ook 🙂 . Toch denk ik dat zelfs de gemiddelde bejaarde NRC lezer er niet om kan lachen. Veep [vice-president] is half komisch, half serieus en vooral leuk als je de Amerikaanse politiek volgt. Laat nou mensen die daarin geinteresseerd zijn, net niet de NRC lezen. Ze willen tenslotte geinformeerd en niet vermaakt worden.

“Tips van NRC-lezers: Bosch, Rectify, The Kominsky Method, Grace and Frankie.” Reken het de inzenders niet aan, de redactie selecteert toch wel wat ze zelf willen, komen genoeg brieven binnen. Bosch is aardig, maar GJ houdt van politieseries. The Kominsky Method kijk ik wel als ik dood wil en Grace en Frankie is gewoon triest. En ja, Rectify staat op mijn wenslijst maar dat komt omdat ik ook kranten lees die niet in het Nederlands schrijven.

Het einde van het schrijfgereutel nadert en de auteurs zijn de draad inmiddels volledig kwijt. Friends als kijktip! Wauw, dat ik daar zelf niet opgekomen ben. Nog beter, Friends is zo exclusief dat je het uitsluitend op HBO Max kunt kijken, want voorlopig alleen in de USA te zien is. Gelukkig heeft iedereen het al tig keer op Netflix in de herhaling meegekregen, dus geen zorgen, je mist niks.

Gert-Jan doet een suggestie: The Boys (Engels) op Amazon. Hou je van superhelden, vind je het super. Haat je superhelden vind je het briljant. Ben je geabonneerd op de NRC vind je het zeker niks. Gelukkig worden er dat steeds minder.

Kopfoto gemaakt door Freestocks, gevonden op Unsplash en Roman Kraft, gevonden op Unsplash. Afbeeldingen zijn bewerkt en gecombineerd.

[1] En nu is ook meteen duidelijk waarom kranten zoveel over Corona schrijven. Vroeger, circa maart 2020, werd er tenminste nog om wc-papier gevochten en was de krant nog iets waard. Zucht, die goede oude tijden van weleer.

[2] Normaal zou ik zeggen, omdopen tot Nieuw Amsterdamse Courant, zeg maar NAC. Maar ja, geboren in Breda he?

Anderhalve Meter Coronawaan

Désenchantée

Stop met de krant lezen. Hoe moeilijk ook, hoog tijd om eens eerlijk na te denken over de lange-termijngevolgen van Corona.

Het Nieuwe Normaal”, “De Anderhalve Meter Economie,” Kranten kraaien victorie zoals alleen een levend lijk – denk ouderwets staatspropagandaorgaan – kan doen. Schijnt tegenwoordig dat je alleen nog een perskaart krijgt als je niet kunt rekenen. Zelfs op de Pabo (nee, niet die leuke winkel, wordt toch eens volwassen. Anderhalve meter enzo.) zijn ze eindelijk afgestapt van het aspirant-basisschoolleraren toch een diploma geven als ze niet tot tien kunnen tellen. Ondertussen wel huichelachtige spotjes op de radio dat de krant je beste vriend is en je perfect informeert. Nou, dan heb ik nog wel een paar vragen.

Afbeelding: hoe ziet die anderhalvemeterhoreca er straks uit (lokkop in krant NRC)

Je kunt ook je eigen vraag beantwoorden in de kop en vervolgens een goed artikel schrijven dat mensen willen lezen. (afbeelding: nieuwsbrief NRC, 23 april 2020)

​Vroeger had je twee belastingbetalers in Nederland. Schokkend, maar sinds het aardgas op is, promoveert Jan Modaal tot enige overgebleven bron van inkomsten voor de overheid. Blijkbaar zien ambtenaren een toekomst vol gouden bergen want ze strooien met miljarden als pepernoten. In een vorig leven waren ze vast journalist. Rekenen kunnen ze evenwel nog steeds niet.

Wild gewauwel over belangrijke beroepen die eerst in de trein mogen. Wel gepaste afstand houden, dus maximaal een kwart vol. Wordt het treinkaartje dan ook vier keer zo duur of gaat de werkende mens in de anderhalve economie die ontbrekende driekwart bijleggen? Oh wacht, half Nederland zit in lock-down [Eye lowf Inglis toew!] – “intelligent” opgesloten thuis als je geen Engels spreekt – en verdient geen rooie [belasting]-duit. Overigens dekt momenteel de prijs van een treinkaartje slechts de helft van de kosten.

Maart 2020, het eeuwige gevecht. Wie staat er nou op de valreep? Is het winter of lente? Volgens de democratisch gekozen regering gaan scholen niet dicht omdat het moet, maar omdat wij, burgers dat willen. Huh, omdat het kan? Zouden we dan toch in een democratische samenleving leven waarin iedereen gelijk is? Juich niet te vroeg.

De tijd kruipt vooruit zoals alleen zij dat kan. Het is inmiddels mei, langzaam ontluikend uit een boze droom, gaan junior educatieve instellingen weer een beetje open. Niemand die het beseft, maar dankzij de Staatscourant, de enige publicatie die zijn mond opendoet, weten we dat er nauwelijks gevaar is. Zelfs in die superveilige leeromgeving bakt half Holland’s kroost ’s ochtends niks van de breuken op het educatieve menu. Pas op de middelbare school zullen ze tot de verbijsterende ontdekking komen dat de oude Grieken en hun Halfgod π de wereld al veel langer terroriseren – ruwweg, 3,14 millennia – dan Corona en de Tijgerkoning tesamen in het kwadraat plus driehoek ooit lukt.

Afbeelding: nieuwsbrief NRC krant met suggestieve, vragende tekst.

Het lukte de kranten niet de economie kapot te schrijven voor de Coronauitbraak. Nieuwe ronde, nieuwe kansen, zelfde loze tekst. (afbeelding: nieuwsbrief NRC, 03 mei 2020).

Gelukkig mogen onze kleintjes ’s middags uitpuffen – niet hoesten! – als de andere helft van onze lieve huppeldepups – ze zijn echt fantastisch lief, dus laten we harder ons best doen! Ja toch kranten? – met evenveel gemak “d” en “t” verwisseld. In de tegenwoordige tijd heeft iedere pre-puber het recht om over zijn persoonlijke mid-Corona deeltijd pedagogische mangel te struikelen. Helaas, leg dat maar eens uit aan je baas. Als je er nog een hebt na deze meivakantie. De tandarts mag weer open, de kapper niet. Gaat de kapper aan de slag, wordt het te druk op straat. Mooi boven gezond? Ahum? Toevallig de rij bij de Ikea gezien? Heeft Nederland nog niet genoeg Knürft kasten? Dan maakt een stapeltje mensen die op de kapper wacht ook niks meer uit. Wil je trouwens nog een serieus sappige samenzwering horen? De ministerraad heeft de Nederlandse tandartsen verzocht zoveel mogelijk zonder verdoving te werken, om mensen te genezen van het idee dat de tandarts een leuk uitje is. “Leuk, maar je dacht toch niet dat ik voor mijn lol tandarts ben?” Even bruut in zaken als andermans mond is de vraag: “wat schuift dat?”

Ik voel nattigheidsdiscriminatie. Het besmettingsgevaar van en voor de tandarts (speeksel en bloed) is veel groter dan bij de kapper (water en [giftig maar hygienisch ontsmettend] waterstofperoxide.)

Als we dan toch de treinen leeg laten rijden, herplaats verpleegkundigen en artsen naar een zorginstelling in de buurt. En nee, niet stijgeren. Jullie zijn de enigen die in de trein mogen. Inmiddels vier keer zo duur en Thomas, dé locomotief doet tjsoek tsjoek speciaal voor de vrouwen en mannen in het wit. Je hebt zelfs een gegarandeerde zitplek. Weet je hoe lang het geleden is dat de NS overging van het controleren van plaatsbewijzen naar vervoersbewijzen? Erg lang, ik ook niet.

Overigens zijn de eerste premies voor de basiszorgverzekering 2021 per ongeluk komen bovendrijven. Vanaf een allercoulantste 450 euro de maand. De overheid heeft vanzelfsprekend direct beloofd gul de [onze] beurs te trekken voor hen die de stijging niet uit eigen beurs kunnen bijspijkeren. Gegarandeerde financiele tegemoetkoming, dat is nog eens keiharde solidariteit. Nederland is een paradijs, ons paradijs. Gezondheid mag wat kosten. Altijd een fijn gevoel goed verzekerd te zijn, zelf al heb je geen droog brood. Ja toch? Wie knort daar dat de tandarts niet meer in het basispakket zit?

Twintig euro bijdrage. Waarschijnlijk. Gegarandeerd max. Ligt een beetje aan hoeveel het geintje met “onze nationale trots” KLM gaat kosten en of er voorlopig geen banken omvallen. Hier en daar wordt ook al gefluisterd om het salaris van basisschooldocenten door midden te klieven [evident educatie-idee: Floris, mega-monsterzwaarden en iets met de middeleeuwen ofzo] nu ze halve dagen werken. Sowieso een goed plan zolang juffen en meesters kinderen op de middelbare school afleveren die het verschil tussen d, t en π niet eens weten. Toch niet onredelijk om te verwachten dat twaalfjaringen begrijpen dat twee δ’s (delta, vierde letter van het Griekse alfabet) plus een of twee α’s, tesamen verminderd van τ (tau, nummer 19) je gemiddelde leeftijd in het eerste jaar van de middelbare school oplevert. Ongeveer tan.

De anderhalve-meter-economie is een illusie die Nederland niet kan betalen en de meeste landgenoten niet willen bekostigen. Mensen zijn sociale dieren met een zeer kort geheugen, kwaliteit van leven is belangrijk. Een bioscoopeigenaar met een zaal waarin 117 stoelen passen, slaat aan het rekenen. Volgens de anderhalve meter economie [of het gewauwel van anonieme kwaliteitskranten?] kan hij daar in het nieuwe normaal [copyright hangend] 17 stoelen per voorstelling van verkopen. Kompleet kansloos.

De enige die wel mogelijkheden ziet is McDonalds. Ach, het “voedzaam product” is daar lopende bandwerk, dus waarom klanten niet? Restaurants met echt eten weten ondertussen niet hoe ze het op moeten lossen. Zelfs met plexiglas loopt het personeel verrassend veel risico. En wat dacht je van dat smalle gangetje naar de WC? Misschien moeten we in cafés en op terrassen geen alcohol meer schenken. Iedereen weet wat ervan komt als mensen gaan beweren dat overmatig drank in hun lijf gieten, Corona omlegt. Het is in ieder geval een minder krankzinnig idee dan chloor drinken. (Voor het geval je een dwaas bent, niet doen! Nooit. Gevaarlijker en pijnlijker dan Corona. En dodelijk.)

De professioneel platgeslagen, verwarmde dode-koeverkoper kan duidelijk wel rekenen. Ze weten zelfs precies hoeveel gram iedere hamburger mag wegen. Sommige studenten kennen datzelfde “trucje” met getallen, helaas niet “onze” regering. Virtuele colleges, opgesloten in je studentenhuis en dan? Tranen staan de studenten nader dan het reizen met hun OV-jaarkaart, een uitvinding die goed is voor ruwweg jaarlijks een half miljoen reizigers, zeg maar tien procent van het totaal.

In een van de eerste tekenen dat het geld al op is [chic gezegd, het was er wel maar is nu geprealloceerd voor het veiligstellen van de toekomst van “onze” nationale Bobo’s] als je geen blauwe vleugels hebt en/of BTW-vrije kerosine drinkt, heeft Het Ministerie gebruik van de OV-kaart met drie maanden verlengd omdat studenten nauwelijks meer reizen en college via video volgen. Mag wat kosten. Zo benieuwd hoe de volgende lichting eerstejaars gecompenseerd gaat worden als de technicus “interactieve klas 2020″ instart. E is nog steeds MC2, dus waarom niet?

Tegen die tijd is Nederland allang Corona-failliet. Laten we maar snel wat geld besparen en universiteiten en omroepen fuseren. Waarom niet, de onafhankelijke drukpers is tegenwoordig minder kritisch dan de publieke omroep. Of betalen we te hoge salarissen? De Katholieke Universiteit Nijmegen met KRO/NCRV, knalklik. De VARA en de Vrije Universiteit worden ook vriendjes, salonsocialisten aller hoofdstedelijke grachtengordels, verenigt u. Een inter-ministeriele commissie bestudeert ondertussen de opties voor PowNed nu de VPRO tegen is. In een unieke botsing tussen tegen en tegen blijkt ook PowNed niet voor te zijn. Ze zien de klik en willen wel, maar ja, principes. Zo voorspelbaar. Wel leuk dat beiden stug volhouden aan hun principes. Wel of geen TV, dat zie je niet vaak.

Afbeelding: nieuwsbrief NRC met slecht gekozen en onbehoorlijk geschreven, suggestieve en misleidende koppen.

De keuze voor “lijkt” is ongelukkig tijdens de Coronocrisis. Twee keer hetzelfde woord is amateuristisch voor een nationale krant. Tenzij ze natuurlijk onethisch psychologisch klikjournalisme bedrijven. Koppen schrijven, het klinkt zo simpel. Eenvoudig hé? (Afbeelding: nieuwsbrief NRC, 23 april 2020)

Terug naar de kern van de krankzinnigheid. We leven inmiddels in de post-rationale wereld. Heb ik gelezen in mijn onafhankelijk nieuwsblad, kuch. Een duistere samenleving waarin journalisten niet meer weten wat nieuws is. Zich afvragen waarom ze stukjes schrijven, doen ze al helemaal niet meer. Laat staan kritisch zijn. “Zijn er dan nog mensen die het lezen? En ze geloven het nog ook? Echt waar? Weten ze dan niet dat ik ook een hypotheek én kinderen [die volgorde, onbetaalbaar] heb? Hatchie.”

In het “nieuwe normaal”, een klik-journalistieke illusie waarvan het perscarnaille onbeheersbaar, keihard gaat kwijlen, regeert Orwell. Lang dood, maar die man kon tenminste schrijven en een boodschap overbrengen. Rekenen kunnen journalisten nog minder. Sinds 1984 is nadenken streng verboden. Gezagsgetrouw als ik ben, doe ik dat dus niet. Maar… Ben ik nou de enige die niet snapt hoe het werkt? Ik geef me over, anderhalve meter per persoon in de trein is het nieuwe normaal. Lang leve de “vitalen”, nee da’s geen leeftijdsdiscriminatie. Als zij zich ook nog eens aan de 1,5 meter bij in- en uitstappen houden, krimpt de capaciteit op het spoor met meer dan een factor vier. Ondertussen beloof je studenten ook nog drie maanden “gratis” plezierritjes met het OV. Dat past nooit. Sowieso, hebben ze na hun afstuderen geen werk dan?

Het jaar is 2060. Pa werkt al decennia als putjesschepper. Mam staat nog steeds achter de “welkomstafel” bij de goudgele hamburgerbakker. Eindelijk komt het verlossende woord. Nee, de kleine spruit is al tien. Toch gloort er hoop. Via de officiele, ooit vrijwillig maar sinds mensenheugenis verplichte “in-uw-eigen-belang”-staatsveiligheidstoezichtcorona-app, geimplanteerd in onze linkerbovenarm [betere ontvangst van goed nieuws], komt het verlossende woord. Opa en Oma mogen eindelijk van hun drie maanden studenten-OV-compensatierecht gebruik maken. Binnenkort zien zij voor de eerste keer hun kleinkinderen op een afstand van “slechts!” anderhalve meter. Als de robots niet al te veel herrie maken en de wind gunstig is kun je die poepies bijna horen ademhalen! Bedwelmd door zulks een voorrecht prevelen ze een schietgebedje voor Minister-President Rutte. Nood breekt wet. En Corona nog veel meer.

Die anderhalve meter wordt netzomin het nieuwe normaal als lezers die vinden dat zij goed geinformeerd zijn door hun krant. Mensen zijn sociale dieren. Daarnaast wordt het zomer. Vraag maar aan Rob de Nijs wat dat betekent. Of aan mijn π-jarige-ik. Pi is de 16e letter van het Griekse alfabet. Grijns. [Toen en nu.] Daarnaast, het jaar is 2020. Het was de warmste vijf april ooit. Het was de warmste zes april ooit. Het was de warmste acht april ooit. Het was de warmste 12 april ooit. Klimaatverandering helpt ook al niet.

Kopfoto gemaakt door Daniel Tafjord, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

Pssst…
Mocht je niet kunnen rekenen, Gert-Jan biedt de helpende hand. Ik heb geen butler maar ben wel “at your service.” Laten we beginnen. Anderhalve meter is meer dan een en minder dan twee. Steek je beide armen, ja alletwee, recht vooruit. Zucht, waarom hebben ze omroep Max en de ouwe-sokken gymnastiek ooit afgeschaft. Anderhalve meter zit ergens in het midden. Succes in het “nieuwe normaal.” Je zult het hard nodig hebben.

Echte journalisten, sorry ik blijf bezig hé, plaatsen tegenwoordig ook een link naar een liedje dat ze luisteren terwijl ze sprookjes schrijven. Kan ik ook, maar dan op z’n VPRO’s.

Dit bericht heb ik dus niet geschreven, luisterend naar Mylène Farmer. Puur toeval dat ik aan de slotaccoorden van Désenchantée, haar klassieker uit 1991 denk terwijl ik typgeit.

“Je suis d’une génération (chaos, chaos)
Désenchantée, désenchantée
Tout est chaos (chaos, chaos) à côté
Tous mes idéaux (chaos, chaos): des mots abîmés”

Nee, het is Kate Ryan die op de achtergrond mijn geweten bewerkt met dezelfde tekst, maar dan gezongen in 2002. Kate en niet Mylene. Niet omdat ik Reservebelg ben. Voor altijd. Trots op – en nee, dat verandert nooit – maar omdat iedere generatie zijn voor en na kent. Terugkijkend is het meestal een [kostbare] storm in een glas water. En anders heb je wel wat beters te doen dan terugkijken.

In de eeuwig brandende woorden van een vriendin: “Wat laten wij na aan de volgende generatie?” Een miskend genie zong eens: “Zeg maar niets meer.”

Afbeelding: Speculatieve kop in de Volkskrant. "Had het RIVM beter moeten weten?"

Daarom kan ik het dus niet laten. (Afbeelding: website Volkskrant, 30 maart 2020)