Gamestop: Hoe Te Ontsnappen Met Zoveel Mogelijk Beleggingsbuit?

Het spel houdt ooit op.

Wanneer heb je genoeg wraak genomen? Als je geen eeuwen wilt wachten tot de investering in een aandeel Gamestop is terugverdiend, wanneer stap je dan uit?

Gisteren in deel een: Beleggen Als Coronahobby.

Kleine beleggers hebben de waarde van het aandeel Gamestop doen ontploffen. De huidige, extreem hoge prijs kent niet echt een reden, de beste lijkt nog te zijn ‘wraak op Wallstreet’. Zoals altijd, wie het laatst lacht, lacht het best. Kleine beleggers die in het aandeel Gamestop hebben geinvesteerd moeten nadenken of en wanneer ze hun winst verzilveren.

De beroemde econoom Keynes zei eens over de aandelenmarkt dat het niet belangrijk is wat een aandeel waard is, zolang je het maar voor meer aan een ander kunt verkopen. Je hebt pas een probleem als je geen grotere gek kunt vinden.

Of je nou wel of niet gelooft in de waarde van een aandeel, je verkoopt liever niet zolang het aandeel in waarde stijgt, maar je wil ook niet te lang wachten, dan ben je een dief van je eigen portemonnee. Ondertussen zitten de vele duizenden kleine beleggers, die zich door corona thuis opgesloten voelen, met een stapel aandelen die tientallen keren meer kosten dan ze waard zijn. Overheden geven gul ons geld aan corona en dus moeten vroeger of later de belastingen omhoog. Zou toch leuk zijn als je die aandelen met vette winst verkoopt en een leuk appeltje voor de [belasting]-dorst van onze goedwillende regenten hebt. Als bonus heb je ook nog eens wraak op Wallstreet genomen, niet in geld uit te drukken.

Het einde van deze saga is nog niet geschreven, maar wordt ongetwijfeld wreder dan u denkt. Stel: aandeel gekocht voor 20 dollar en was gisteren 1.500 dollar waard. Jammer dat je het morgen verkoopt voor 1.000 maar nog steeds geen reden tot huilen. Twee dagen geleden ingestapt voor 1.400 en gister in juichstemming wakker geworden omdat het aandeel nu 1.500 waard is? Dan heb je morgen vast een zware kater.

Technisch gesproken verandert de prijs van een aandeel alleen als er nieuws is, denk aan een uitvinding die geld opbrengt of een goede manager die door een slechte wordt vervangen. Onder de streep wordt dat weerspiegeld in de toekomstige winst. Zolang er niets gebeurt, geldt dat jouw winst ten koste gaat van andermans verlies. Veel particuliere beleggers juichten toen ze hoorden dat hun koopzucht ertoe leidde dat een hedgefund die gokte op een koersdaling (short gaan) bijna failliet ging en bij een concullega moest aankloppen voor geld.

Timing is dus van groot belang bij beleggen. Wanneer stap je in, wanneer stap je uit en hoe lang kun je een gok volhouden? Je belegt om je geld te laten groeien, dat betekent dat je weet dat het aandeel Gamestop niet 1.500 maar 20 dollar waard is. Wanneer verkoop je? De prijsstijging is veroorzaakt door een groep kleine beleggers op sociale media die vermoedden dat de vraag naar het aandeel binnenkort wel eens sterk kon stijgen omdat veel professionele investeerders gokken op een koersdaling. Ironisch genoeg is de beste keuze voor de particulier die op dit moment geld wil verdienen, niet het kopen, maar verkopen van het aandeel van Gamestock.

Een particulier kan geen aandeel verkopen wat hij niet heeft, maar er zijn financiele instrumenten die dat nabootsen zoals opties waarbij je gokt op een prijsdaling. Wat als iemand mij belooft over drie maanden mijn aandeel Gamestock te kopen voor 1.500 euro? Tegen die tijd is het vermoedelijk veel minder waard. In het echt zul je niemand vinden of alleen tegen een prijs waardoor het je meer kost dan het ooit kan opleveren, maar het kan.

Een andere reden waarom de prijs van het aandeel Gamestop ontploft is, is het gebruik van opties, standaard onder de lezers van Reddit’s WallStreetBets. Veel particuliere beleggers kochten geen aandelen maar call-opties, het recht om binnen bepaalde tijd tegen een vooraf vastgestelde prijs een aandeel te kopen. Is het aandeel meer waard dan de prijs waarvoor je het kunt kopen, verdien je. Is het minder waard dan is je optie waardeloos en ben je het geld daaraan kwijt. Opties zijn overigens vrij duur.

Doordat zowel call-opties als short gaan, het lenen van aandelen om op een koersdaling te speculeren, een uiterste houdbaarheidsdatum hebben, kan het spel nog wel even duren. Een institutionele belegger leent voor bijvoorbeeld drie maanden aandelen van een investeerder. Daar betaalt hij een vergoeding voor. Is na drie maanden de koers van de prooi niet gedaald, zal hij voor een nieuwe gok weer aandelen moeten lenen en daarvoor betalen.

Juist omdat je constant moet bijbetalen om te blijven meedoen, verwacht ik dat over een tijdje het aandeel Gamestop weer naar z’n oude koers terugkeert. Natuurlijk zijn er altijd mensen die zeggen, ik verkoop niet, voor mij is het aandeel meer waard, maar dat zullen er maar weinig zijn. De waarde van je effectenbezit wordt uiteindelijk bepaald door wat er op dag dat je verkoopt, voor gegeven wordt.

Voor veel lezers van WallStreetBets is het hartstikke leuk dat ze het grootgeld kunnen dwarszitten, zelf geld verdienen is nog veel beter. In dat laatste geval is het goed te realiseren dat timing op de beurs alles is. Het aandeel kan vast nog een stukje hoger klimmen, maar de weg omlaag gaat veel sneller dan die omhoog. Is het risico alles te verliezen die paar extra dollar waard? Teveel mensen hebben hun spaarcentjes ingestoken die ze eigenlijk niet kunnen missen. En als de echte weg omlaag eenmaal inzet, tuimelen de lemmingen over elkaar tijdens de uitverkoop om te redden wat er nog te redden valt. Alleen voor mensen die andermans geld investeren – hedgefunds bijvoorbeeld – is echt geld tenslotte monopolygeld.

NB: dit is een achtergrondverhaal, geen beleggingsadvies. Ik ga je niet vertellen wat je wel en niet moet doen. GJ is tenslotte maar een simpele boer uit Brabant.

Kopfoto gemaakt door Annie Spratt, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

Gamestop: Beleggen Als Coronahobby

Corona nog beter! Nu met 360 Jaar nawerking.

Reddit-lezers van r/wallstreetbets jagen het aandeel Gamestop de hoogte in. Grote beleggers balen en kleintjes juichen. Voor even.

Voor de meeste mensen is corona vooral vervelend omdat ze zich vervelen. School en werk zijn uiteindelijk zo gek nog niet. Rellen? Da’s minder, zelfs mét snelrecht. En nu je geen nep-foto’s van je vakantie op de maan meer op Instagram kunt zetten – nogal ongeloofwaardig tijdens een lockdown, ja toch? – storten mensen zich massaal op het online beleggen. Een hobby mag tenslotte wat kosten.

Gamestop is een Amerikaanse, beursgenoteerde winkelketen die alles rondom gaming verkoopt. De afgelopen twee weken is de prijs van het aandeel met zo’n 1500 procent gestegen, grotendeels na een actie van Reddit-gebruikers. Lezers van het onderwerp r/wallstreetbets, zeg maar wedden op Wallstreet, hebben de prijs van het aandeel omhooggejaagd tot een piek van 483 dollar [2], zonder dat er een aanwijsbare reden is waarom het bedrijf ineens veel meer waard zou zijn.

Een aantal professionele investeerders – hedgefunds in dit geval – gokken al een tijd op een lagere koers van Gamestop – short [kort] gaan – door het aandeel eerst te verkopen en later als de prijs daalt, terug te kopen. Dat mag en kan als je de aandelen van iemand kunt lenen en er zijn genoeg bedrijven die dat tegen een vergoeding doen. Uiteindelijk is alles geld.

Gokken op een koersdaling doe als je denkt dat een bedrijf overgewaardeerd is. Je vermoed dan iets wat anderen niet weten en door dat aan het licht te brengen, daalt de prijs en maak je winst. Soms proberen grote beleggers ook winst te maken door te speculeren dat het nieuws dat zij gokken op een prijsdaling, dat ook zal veroorzaken.

Gokken op een prijsdaling is riskant, heb je het mis, kan het aardig in de papieren lopen. Een aandeel van 20 dollar dat daalt tot 10 dollar levert je een winst op van 10 dollar, snel verdiend en zeker als je een miljoen aandelen hebt verkocht voor je ze had. Maar als de koers van 20 dollar stijgt tot 1.500 dollar, kost het bergen geld. Om precies te zijn: 1.490 dollar. Vermenigvuldig dat met een miljoen aandelen en je hebt 1.5 miljard dollar verloren.

Niemand heeft medelijden met professionele investeerders die grof geld verliezen, hadden ze maar beter moeten weten. En meestal weten ze het ook beter. Ze hebben ervoor geleerd, hebben meer informatie en krijgen verse info bijna altijd eerder. Als het fout gaat, komt dat meestal omdat de aandelenmarkt niet meer logisch reageren. Er zijn veel manieren om de waarde van een aandeel te bepalen. Een bekende is de verhouding tussen koopprijs en winst per aandeel. Het is een grove maatstaf om bedrijfsresultaten te vergelijken. Voor Amerikaanse bedrijven ligt dat getal historisch veelal tussen de 12 en 15, maar het verschilt nogal per sector. Vergeet even inflatie en die 12 zegt dat je na 12 jaar het aandeel terugverdiend hebt middels de winst. Let wel, dat is de winst in het verleden, de toekomst kan niemand voorspellen.

Het aandeel Gamestop is 1.500 procent in waarde gestegen zonder dat er een reden voor is. Stel dat Gamestop eerst een fictieve P/E waarde van 12 had (je verdient je investering in 12 jaar terug) en het bedrijf keert alle winst uit. Dat is hetzelfde als een jaarlijks dividend van 1,33 [1] per aandeel. Deel nou 483 dollar door 1.33 en het duurt 360 jaar voordat je diezelfde investering terugverdient. Als daar geen tranen van komen…

NB: dit is een achtergrondverhaal, geen beleggingsadvies. Ik ga je niet vertellen wat je wel en niet moet doen. GJ is tenslotte maar een simpele boer uit Brabant.

Morgen in deel twee: Kleine beleggers die in het aandeel Gamestop hebben geinvesteerd moeten nadenken of en wanneer ze hun winst verzilveren.

Kopfoto gemaakt door Joshua Hoehne, gevonden op Unsplash.

[1] In 2019 keerde Gamestop 38 dollarcent dividend uit per kwartaal. In het rekenvoorbeeld heb ik voor het gemak het dividend gelijkgesteld aan de winst per aandeel. Dat is niet zo, maar anders wordt het erg ingewikkeld. Zie Investopedia [Engels] voor een uitleg.

[2] De hoogste koers van $483 is ergens overdag bereikt, die zie je dus niet terug in de slotkoersen, zie The Street [Engels].

Politici: Hoe Kom Je Er Vanaf?

Pluche plakt prima, ja toch PvdA’er Lodewijk Asscher?

Je pleegt een keer een bankoverval – OK afgezien van die keren dat ik niet betrapt ben – en ineens is er is geen bancaire instelling meer die je aanneemt. Hoezo? Bitcoins zijn digitaal, die kun je niet stelen. Was ik maar de politiek ingegaan.

Hét kenmerk van de moderne democratie: iedereen die anders is, valt buiten de boot. Een definitie van anders wordt helaas niet verstrekt. Ze varieert al naar gelang het algemeen [ambtelijk] belang. Je zult maar anders zijn en kleur moeten bekennen. Kip, ik heb je. Daar weet de Belastingdienst wel raad mee. In het kader van de nationale veiligheid wordt je preventief als fraudeur aangemerkt. Dat je kinderen niet meer te eten hebben, is een kleine prijs. Het gaat om het grote plaatje, niet zeuren. Ondertussen krijgen ambtenaren wel ongevraagd – en als eerste – 360 euro per jaar om thuis te werken. Als mijn blog echt anoniem was, had ik daar een grap over gemaakt.

Links van het politieke spectrum zijn ze tegen profiteurs, rechts net zo goed. Het enige verschil is de definitie. Nee, niet wie profiteert het meest. Politieke profiteurs worden namelijk nooit bestraft. Toen ik bij de bank solliciteerde die ik beroofd had, was mijn argument dat ik de beste, meest aangewezen persoon was om de rommel op te ruimen. Heb het tenslotte zelf gemaakt. Ze trapten er niet in, gelukkig maar.

Stel je eens voor dat president Trump had gezegd: onder mijn leiding is het een rommeltje geworden in Amerika, daarom ben ik de aangewezen persoon om de boel weer recht te trekken. Een tyfoon aan hoongelach zou hem ten deel zijn gevallen. Nu Lodewijk Asscher hetzelfde heeft geprobeerd, hij wil blijven plakken voor een “rechtvaardiger” samenleving, is het doodstil. Erger nog is het bericht in de NRC dat “de gehele Kamerfractie en partijprominenten als Ahmed Aboutaleb en oud-voorzitter Hans Spekman schaarden zich achter Asscher.” Vroeger had je Kinderen Voor Kinderen, nu Pluche Voor Pluche (Voor Altijd). Zelf zegt Asscher in zoveel woorden dat het of niet zijn schuld is of hij er niks aan kon doen, wat de noodzaak om hem te ruimen nog dringender maakt.

„In mijn analyse is die affaire een voortvloeisel van tientallen jaren aan gestapeld wantrouwen.”
– Lodewijk Asscher

Iemand die niet flink genoeg is om echt de verantwoordelijkheid te nemen is al helemaal niet geschikt om mee te bouwen aan een “rechtvaardiger samenleving.”

Als politicus ben je gewend van twee walletjes te eten. Gaat het goed, komt het door jouw briljante leiderschap. Gaat het slecht – laten we zeggen een gevalletje racistisch profileren omdat het kan – zijn het verdwaalde schapen die tot aan het hoogst echelon zelfstandig gehandeld hebben. Ondanks het feit dat jouw alomstralend leiderschap altijd tegen was. Dwarsliggers, dat zeg ik. Een simpeler iemand zou denken: waar doen ze het voor?

Je wist het niet. Je wilde het niet. Kies maar. Een van de twee, maakt niet uit. Toch gebeurt het. Heeft niks met jouw leiderschapskwaliteiten te maken. Politiek is nou eenmaal onvoorspelbaar, vooral als je ineens een grote-mensenbaan hebt. Hoe dan ook, de – onze – belastingdienst terroriseert jarenlang burgers door ze alvast te verdenken en te straffen. Hoe het zit, zoeken we later wel uit. Omdat de rechterlijke macht erin meegaat is niemand schuldig. Hun uitspraken bevestigden dat laaggeplaatste, individuele ambtenaren niets te verwijten valt. Die logica stijgt PVDA-leider Lodewijk Asscher naar het hoofd. Onder mijn leiding hebben ambtenaren hoog en laag er een dictatuurwaardig rommeltje van gemaakt. Vrees niet. Mijn ervaring met het verantwoordelijk zijn voor ellende-creatie bij belastingbetalers, maken mij de beste persoon – ook in democratisch opzicht – om puin te ruimen. Daarom stel ik mij herverkiesbaar. Stem op mij. Voor een rechtvaardiger Nederland.

,,Ik hoop vurig dat op 17 maart een sterkere PvdA wordt gekozen, omdat ik denk dat dat essentieel is voor een eerlijke toekomst.’’
– Lodewijk Asscher

Je moet maar durven. Geldt trouwens ook voor de krant die het zonder blikken of blozen afdrukt.

Pluche kent geen schaamte, alleen het grote graaien, meer graaien en ikke, ikke, ikke. Samengevat: Asscher wist van niks. Het is niet zijn schuld. Hij was dan wel de baas maar kon er niks aan doen. Hij kan best doorgaan. De geloofwaardigheid van de democratie is niet in het geding – hé gelukkig, ik maakte me al zorgen. Asscher voelt zich niet beschadigd (genoeg). Ambtenarij laat de politiek weer in de steek. Als. Dan. Maar ja. Samengevat: er is altijd wel een reden om geen verantwoordelijkheid (en inkomensachteruitgang) te nemen.

Overigens extra pijnlijk dat het gebeurt onder toezicht van iemand van het linkerkant van het politieke spectrum. Als afgeserveerd conservatief politicus kun je altijd nog het bedrijfsleven in. Gelukkig heeft Links daar een antwoord op: het Peter Rehwinkelmodel. Welk duurbetaald baantje wint Lodewijk Asscher – een toptalent dat niet voor het algemeen bestuur verloren mag gaan? Het kost wat, maar dan heb je ook wat. Misschien moet ik toch nog maar een keer bij die bank solliciteren.

Kopfoto gemaakt door Henley Design Studio, gevonden op Unsplash en Mockaroon, gevonden op Unsplash. Afbeeldingen zijn bewerkt en gecombineerd.

Verkooppraatjes Maken Of Breken Een Krant

Keer op keer verbaas ik me als ik een ‘gave’ link volg. Hoe heb ik dat kunnen missen? Dat is het lot van de online krantenlezer. Er is een groot verschil tussen de dingen waar je vooraf blij van wordt en dat wat je na afloop bevrediging schenkt. Dat laatste is overigens de weg naar meer geluk.

De manieren waarop Nederlandse kranten hun reputatie te grabbel gooien, zijn eindeloos. Een digitaal abonnement kost bij niks omdat je er weinig voor terugkrijgt. Puzzels, spelletjes en hapklaar nieuws van maximaal 200 woorden. Dat getal is de tijd in seconden, nodig om je eerste kop te brouwen en de krant te pakken. Dan weet je nog steeds niks. Gelukkig is het wel supergoedkoop.

Chinese muren noemen ze het bij banken. Afdeling A leent een beursgenoteerd bedrijf geld. Afdeling B overweegt ondertussen of ze er wel of niet in moeten investeren. Officieel praten A en B niet met elkaar. Droom door! In het echt zijn die Chinese muren van suikerspin. Als het om geld gaat, werkt alleen de gevangenis – meestal achteraf – maar nooit de dreiging daarmee. Als het zover al komt.

Kranten roepen standaard dat ze de beste en betrouwbaarste zijn. Proef op de som: is de advertentieafdeling onafhankelijk? Het antwoord is een ondubbelzinnig ja – en da’s slecht maar dan anders. Natuurlijk vertrouwt niemand banken, terecht overigens. Kranten zou je wel moeten kunnen vertrouwen, dat wil zeggen: de taal in de artikelen is net zo helder als die in de advertenties voor ledenwerving. Nou, vergeet het maar.

Van klein naar groot misschien? (afbeelding: website AD)

We nemen een abonnement op een reguliere Rotterdamse publicatie en laten ons verleiden tot een puur digitale editie. Slechte keuze, maar dat is voor een volgende keer. Voor we klikken, even nadenken wat we precies krijgen. Korting! Jaaaa!, daar zijn wij Hollanders dol op. Gemiddeld eenderde op het reguliere abonnementstarief. Zegt niks als je niet weet hoe lang die korting duurt. [4]

De krant verschijnt in twee vormen, papier en digitaal. Statistiek les een legt uit dat er drie combinaties mogelijk zijn. [1] Klassiek papier, uitsluitend digitaal of papier plus digitaal. Mocht je een dinosaurus zijn en een papieren abonnement willen, helaas. Ach van het geld dat je uitspaart kun je in ieder geval een dinodoodskist bestellen. Handig, want die zijn groot [meer Gb opslagruimte] en dus duur.

Een beetje papieren krant is als een beetje zwanger. Ook op maandag wil ik de papieren krant lezen of helemaal niet en we kiezen daarom voor totaal digitaal. Nog steeds een lastige keuze. Ook op zondag eis ik mijn recht op toegang tot de actuele digitale kennisbron. Het Algemeen Dagblad is niet bijzonder religieus maar zes dagen per week de digitale krant plus onbeperkt premium artikelen, zeg maar exclusief voor abonnees, wordt ‘m niet. Onbeperkt basis is beter. Het geeft je in ieder geval toegang tot de krant op zondag. Verkopen is moeilijker dan je denkt.

Dat je ‘m niet in pdf kunt lezen? [3] Ooit geprobeerd de digitale folder van de supermarkt of drogisterij door te bladeren? Dom, dom en dommer – en dat is nog afgezien van het feit dat Google je pdf-kansknalklapper-aanbieding nauwelijks indexeert. Zoals altijd: sommige toko’s willen gewoon geen geld verdienen. [2]

Ik zou sowieso het abbo-aanbod van laag naar hoog rangschikken, maar ja die wanhoop hé? Misschien is er wel een verdwaalde aardbei die het duurste abonnement afsluit. Denk eens mee: de digitale krant zonder opsmuk [lees pdf] voor maar een euro per week. Actietarief, nu of nooit, bijna uitverblablakocht! Wil je de krant toch van a tot z lezen, vergeet basis en ga voor full digitaal. Ondanks mijn aversie tegen Engelse kreten klinkt full digi [5] beter dan digitaal. Zeker als je digitaal basis vergelijkt met [kaal] digitaal. Denk trouwens dat de meeste geinteresseerden niet eens weten wat pdf is. En wat de boer niet kent, leest ie niet. Gaaf hoor die nipt-net-niet millennials met hun mooie woorden en hun tijdelijk contract. Krijg je ervan als jonger boven ervarener stelt. Verder verjongen is mijn advies.

Ik ben toch geen raketgeleerde? Teveel keuze is dodelijk. Als de ijscoman met 100 smaken nog bestond, kon je het hem vragen. Trouwens, kosten spaties extra? Lang weekend gehad ofzo? (afbeelding: website AD)

PDF [6] kom ik nog wel overheen, maar als getallengek moet mijn huishoudboekje wel kloppen. In Nederland rekenen we in maanden. Iedere maand de hypotheek, gas en licht en natuurlijk de zorgverzekering. Kost allemaal genoeg en van wat er overblijft doen we iets leuks. Dan wil ik wel per maand betalen. De irritatie dat per vier weken de krant geld afschrijft en dus de volgende keer nog eerder zal voor veel mensen genoeg zijn om het abonnement op te zeggen. Hebberigheid komt met een prijs. Een krant die commercieel misleidt, zal door niemand inhoudelijk vertrouwd worden. Vers-bekeerden haken af als bakstenen die aan het plafond plakken met kauwgum. En terecht.

Vroeger, toen GJ nog een jonge god was, orakelde mijn docent marketing over het falen van omroepbladen. Begin jaren negentig was er nog geen internet en lazen brave burger de TV-gids. Een halve, fijn-gefileerde boom in vrolijke kleuren die wekelijks werd thuisgestuurd tegen betaling van lidmaatschapsgeld ener omroepvereniging. Krankzinnig maar waar, ik weet het. Hoe meer leden, hoe meer zendtijd op de publieke omroep. Algemeen belang enzo. Dus buitelen de zendgemachtigden over elkaar met nog lagere aanbiedingen. Mensen die daarop ingaan, stappen onvermijdelijk over na de voordelige introductieperiode. Onze hoogleraar herhaalde keer op keer: eigen schuld, dikke bult. Houden is hebben. De werkelijke winst zit ‘m in het behouden van abonnees. Maak ze gelukkig, geef de trouwe klant wat ze willen, daar wordt je rijk van.

Hij leerde ons nog wat anders, korting werkt alleen als het minimaal tien tot 15 procent is. Korting en bijbetalen zijn geen communicerende vaten als in geven en nemen. De meeste mensen lezen vier weken als een maand, totdat de betaaldag keer op keer naar voren schuift. Irritant voor je huishoudboekje, je voelt je genept. Acht procent meer is weliswaar minder dan tien, maar nog steeds teveel als je je genept voelt. Een extra reden om de moderne krant meteen op te zeggen.

Kopfoto gemaakt door Austin Distel, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

[1] Technisch gesproken vier: AA, AB, BA en BB. Aangezien hier AB = BA geldt, zijn het er drie. Een worst en een lollie is tenslotte hetzelfde als een lollie en een worst.

[2] Nee, niet de overheid. Die geeft [terug] met een hand en neemt met twee [kruiwagens].

[3] PDF alleen voor een groot scherm, tablet en telefoon hebben hun eigen ideen over de moderne integrale krant van vandaag.

[4] Hoe lang duurt het voordeeltarief. Kleine lettertjes zijn altijd moeilijk maar in dit geval nog steeds niet verhelderend. Als in:

“Overlijden er meer mensen doordat het kabinet de corona-vaccinatiestrategie niet op orde heeft? Dat verschilt per abonnement…”

En nu terug naar het werkelijke antwoord [waarom mensen geen abonnement op de krant meer nemen]: “Dat verschilt per abonnement. Bij ‘Digitaal’, ‘Weekend’ en ‘Compleet’ heeft u de keuze uit één, twee of drie jaar. Bij drie jaar krijgt u de hoogste korting én profiteert u het langst van het introductietarief. Bij ‘Digitaal Basis’ heeft u de keuze uit maandelijks opzegbaar, één of twee jaar. Bij twee jaar krijgt u de hoogste korting. Na het introductietarief gaan de abonnementen over in het reguliere tarief en zijn per maand opzegbaar.”

Oftewel: verkoopt u ook worteltjestaart? Ja? Vies hé?

[5] Totaal digitaal klinkt altijd nog beter als full digi. Ach, wat weet een boer uit Brabant ook van de grote wereld?

[6] Uitleggen is ook een vak.
Wat is het verschil tussen een digitaal en een digitaal basis abonnement?
Met het abonnement ‘Digitaal Basis’ krijgt u volledige toegang tot alle artikelen op ad.nl en in de app. U hebt daarnaast toegang tot de online service Topics. Hiermee heeft u niet alleen toegang tot alle artikelen uit uw eigen krant, maar ook tot alle verhalen uit de Volkskrant, Trouw, Het Parool en een groot aantal andere regionale kranten.

Het abonnement ‘Digitaal’ biedt alles van het Digitaal Basis-abonnement met een aantrekkelijke extra: de pdf-krant (digitale versie van de papieren krant).

Marion Koopmans: Goedgelovige Viroloog als Kuifje in China

Hoe kan Nederland er zeker van zijn dat professor Koopmans geen “foute theorieën” verkondigt na terugkeer uit China?

In december roept viroloog Koopmans tijdens een TV optreden dat mensen die foute theorieën verkondigen een beetje ondermijnend bezig zijn. Niet handig als je het vertrouwen van mensen moet winnen in het gevecht tegen corona.

Er zijn teveel landen waar de officiele waarheid de enige juiste waarheid is. In december 2019 slaat de Chinese arts Li Wenliang alarm over het toen nog onbekende coronavirus. De lokale politie maant hem te stoppen met het verspreiden van onjuiste informatie. Vervolgens wordt er een onderzoek gestart naar de “geruchten” die de medicus verspreidt. Twee maanden later overlijdt [Engels] de jonge dokter aan de gevolgen van corona. Zijn vrouw is dan vijf maanden zwanger. De weduwe bevalt [Engels] in juni van hun zoon. De overleden arts en vader is door de Chinese overheid ondertussen posthuum gerehabiliteerd onder immense druk van de bevolking, boos over hoe de overheid de pandemie [niet] te lijf gaat.

Vanaf het moment dat het dan nog nauwelijks bekende coronavirus de kop opsteekt in Wuhan drukt de Chinese overheid de berichtgeving hardhandig de kop in. Op een zondagavond in maart wordt aangekondigd dat Nederland voor de eerste keer dicht gaat. De volgende dag schrijft de Engelstalige tak van de Duitse publieke omroep Deutsche Welle op haar website een van de eerste verhalen over hoe China het coronavirus tot propagandaoorlog [Engels] bombardeert. Er zullen er nog velen {Engels] volgen.

In november 2020 schrijft The New York Times hoe dramatisch het officiele verhaal veranderd is. De stad Wuhan waar het virus het eerst gevonden werd, is de ster geworden van televisieshows [Engels] die het verhaal vertellen van heldhaftige bewoners maar de fouten van de overheid verzwijgen. Die censuur is niet nieuw, een half jaar eerder schrijft diezelfde New York Times over hoe door censuur wel wantoestanden in het buitenland belicht worden, maar niet thuis. Woorden als apocalypse en vagevuur worden gebruikt als het over het buitenland gaat. Staatsmedia drukken foto’s af van zorgmedewerkers die vuilniszakken moeten gebruiken ter bescherming bij gebrek aan echte bescherming. Datzelfde gebeurt vanzelfsprekend ook in China maar dan zijn het ineens geruchten die gecensureerd worden [Engels].

Een Amerikaanse blogger die bericht over een veldhospitaal in New York wordt 50 minuten lang geinterviewd op de Chinese staatstelevisie. Zijn drie (三, Mandarijn is soms best makkelijk) Chinese evenknieen die thuis hetzelfde probeerden te doen, verdwijnen. Een moeder die haar dochter aan corona verliest en online haar verdriet uit en zich afvraagt hoe het kan, wordt digitaal onder de haat bedolven.

Het Nederlandse perslandschap is monochromatisch en soms problematisch. Geen idee of het hier ook in de krant stond. Vlak voor de jaarwisseling is de Chinese journalist en advocaat Zhang Zhan tot vier jaar gevangenis [Engels] veroordeeld wegens opruiing, het veroorzaken van problemen en het verspreiden van valse informatie. Het proces duurde slechts een paar uur.

Zocht Kuifje en de Blauwe Lotus in mijn boekenkast op toen mijn oog viel op een souvenir. Een boek over de onzichtbare, Grote Muur van China

Waar gaat de reis naartoe?
De opmerking van professor Koopman over ondermijnend bezig zijn als je niet in haar versie van de waarheid gelooft, steekt omdat ze binnenkort naar China afreist om de oorsprong van het coronavirus te onderzoeken. Het Koninkrijk van het Midden is geen vrij land. In 2018 deelde het de 129e plaats (van 162), samen met Qatar als het op vrijheid aankomt.

Aangekomen in Wuhan, de vermoedelijke oorsprong van het virus – en na 14 dagen quarantaine – gaan de wetenschappers van de Wereldgezondheidsorganisatie [WHO] het spoor van het virus terugvolgen van de markten en mogelijk laboratoria naar de bron. Succes!

Obligaat mompelt het publieke omroep-presentatieteam tijdens een uitzending van Op 1 op dat het lastig is om in China openheid van zaken te krijgen. Even suf is het antwoord van de professor. “Daarom gaan we ernaar toe.” Vervolgens slaat ze alle prik uit de limonade met dooddoeners als “er is al een explosie aan onderzoek gaande in China” en “het is ook in China’s belang.” Inenten is ook in ieders belang, maar dat betekent niet dat iedereen – zelfs zij die beter moeten weten zoals het zorgpersoneel – dat ook laten doen.

China heeft wel degelijk een belang bij het onderzoek – maar niet op de manier de Koopmans zich voorstelt. Dat blijkt wel uit het feit dat de WHO met China moet onderhandelen voor toegang. Eind november schrijft de NRC: “Volgens de WHO is de uiteindelijke samenstelling van het team in samenspraak met China bepaald. China heeft paralel een eigen onderzoeksteam gevormd, waarmee het WHO-team zal samenwerken en informatie zal uitwisselen.” En ik maar denken dat echte wetenschap geen grenzen kent.

In november viel professor Koopmans mij op door een verhelderende uitspraak.  “Zodra je die lockdown loslaat, krijg je weer circulatie.” Meer contacten betekent meer besmette mensen en dus vollere ziekenhuizen. Strenge maatregelen zijn hoogstens een noodrem om de epidemie enigszins beheersbaar te maken. In datzelfde artikel antwoordt de viroloog op de vraag of het niet te snel gaat – onduidelijk wat de auteur bedoelt met “het” – repliceert de viroloog met een klacht over China.

“De druk is groot. China en Rusland zijn vol aan het vaccineren, zonder iets van de informatie te delen. Dat zou in Europa niet kunnen. En dat zou ook niet moeten kunnen.”

Vinden Wat Gevonden Mag Worden
Onderzoek doen is natuurlijk van groot belang, maar het heeft alleen waarde als je dat vrij en ongehinderd kunt. Op het moment dat het land dat een paspoort in je stempel moet zetten voor je binnenkomt, een stem heeft in welke deskundigen wel en niet welkom zijn, is er van onafhankelijke en objectieve wetenschap weinig of geen sprake meer.

De humor staat in je boekenkast. Een oud studieboek Mandarijn van DeFrancis. Onder ‘wetenschappelijk onderzoek doen’ [34] staat het bij het volgende lemma het woord ‘soms’ [35]. In hetzelfde rijtje staat ook de term ‘geredigeerd worden’ [38], wat je zou kunnen ombuigen naar een omfloerste benadering van censuur.

China heeft al onderzoek gedaan en nu doet China paralel aan de WHO een eigen onderzoek. Al maanden schrijven buitenlandse kranten over hoe China het verhaal over de oorsprong van het virus probeert te veranderen en het buiten China te leggen. China heeft invloed gehad op de samenstelling van het team internationale wetenschappers, de WHO heeft daarvoor lang moeten onderhandelen. De NRC gaat nog verder en schrijft in dezelfde week dat bekend wordt dat Marion Koopmans onderzoek in China gaat doen, dat er sprake was van een doofpot toen corona ontdekt werd en het land door de rest van de wereld met een breekijzer opengebroken moest worden.

Bij een eerdere poging om onderzoek ter plaatste uit te voeren, sloot het land de grenzen voor de WHO. Ondertussen is Koopmans zelf ook kritisch op China in het interview in de Correspondent. Journalisten Zonder Grenzen plaatsen China onder aan de lijst van landen met persvrijheid [Engels], 177 van 180. China zelf beweert dat buitenlandse journalisten wel degelijk welkom zijn. En u gaat een jaar na dato onderzoek doen in China. Het beste waar u op kunt hopen is niks vinden. Mocht u wel wat vinden, weet u dan zeker dat het de waarheid is en niet een nepfeit dat daar is geplaatst om u een lokaal welgevallige – maar volstrekt onjuiste en mogelijk levensgevaarlijke – conclusie te laten trekken.

Hoe kan Nederland er zeker van zijn dat viroloog Koopmans geen “foute theorieën” verkondigt na terugkeer uit China? Hoop maar niet op de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter-Jaap Aalbersberg (weer zo’n onbetrouwbaar figuur met een dubbele voornaam) die complotdenkers in de gaten houdt in tijden van corona. Het afgelopen jaar had hij er zijn handen vol aan. Dan observeert hij Gert-Jan vast ook als ik buitenlandse [sic!] kranten nablaat dat er in China een complot op het hoogste niveau gaande is om de schuld voor corona buiten de landsgrenzen te plaatsen. Viroloog Koopmans daarentegen gegarandeerd niet. Zij is een officieel goedgekeurde expert en kan dus geen foute theorieën verkondigen, zelfs niet nadat ze terugkomt uit China. Dat is het mooie van het geloven in een enkele waarheid. Er is alleen nog een klein lastig puntje. In de zoveelste vlaag van faalangst heeft de overheid de hele wereld tot code oranje uitgeroepen en er meteen een regel aan vastgeknoopt dat je alleen je eigen land binnen mag met een negatieve coronatest. Britten in Spanje kopieren er lustig op los, per ongeluk met de verkeerde foto. Ik durf te wedden dat Koopmans ongetest een briefje krijgt met daarop een verklaring dat ze geen corona heeft als ze in Wuhan op het vliegtuig terug stapt.

Professor Koopmans als u uw tijd optimaal wilt besteden, ga niet naar China maar begin een website waarin u in korte verhaaltjes, zeg een kwart van dit artikel, in gewoon Nederlands de belangrijkste vragen bespreekt die mensen hebben. Ik zie u veel op Twitter dus de tijd heeft u. En wilt u echt een stapje verdergaan, gun mensen de mogelijkheid om vragen te stellen. Dat betekent niet dat u op iedere aantijging hoeft te antwoorden. Weghalen van kritische vragen zou ik trouwens niet doen, zie hierboven.

Pssst…
Beste complotdenkers, professor Koopmans is een uitstekende wetenschapper die zoekt naar verklaringen. Soms is het moeilijk voor te stellen dat niet iedereen die wens deelt. Dus als jullie geloven dat ik het met jullie eens ben: fout. En nee, dat Koopmans in november een bijgewerkte belangenverklaring heeft ingediend, betekent niet dat ze iets geheim wil houden. Jullie zijn totaal onbelangrijk en iedereen weet dat er maar een echte samenzwering is. Waarom houdt de overheid voor ons geheim dat de aarde plat is?

Belangverklaring Marion Koopmans waarin ze aangeeft dat ze drie jaar (2008-heden) wetenschappelijk advies heeft gegeven aan de lokale CDC in Guangdong, China.

Nov. 2020: toegevoegd t.o.v. belangenverklaring januari: wetenschappelijk adviseur lokale CDC Guangdong, China. 2008 – heden is geen drie jaar of samenzwering. Vast een typfout, da’s alles.

Kopfoto gemaakt door Martin Sanchez, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

 

Update
The Financial Times bericht vanmorgen (06 januari) dat China de onderzoekers van de WHO de toegang heeft ontzegd [Engels, €].

Gratis Is Goed – Als Je Arm Wilt Blijven

Op internet is data het nieuwe geld, zo erg zelfs dat de meeste bedrijven vergeten oud geld te verdienen. Dat was voor corona al een slecht idee.

Tegen gratis is niet hetzelfde als voor het recht van artiesten om van hun muziek te kunnen leven. Je zult maar net hét vaccin uitgevonden hebben dat tegen alle toekomstige varianten van het coronavirus beschermt. Het is al raar genoeg dat musici en fotografen meer rechten op hun werk hebben dan programmeurs of architekten.

Als een muzikant zijn nieuwe gitaar kan betalen in ‘likes‘, waar gaat het naartoe met de moderne wereld? Ach, aan de andere kant zijn artiesten vaak wereldvreemd. Onlangs stond er een mooi verhaal in de Financial Times [Engels, €]. Een artiest vertelt over de onvermijdelijke opkomst van de MP3 en hoe dat muziek ‘gratis’ maakte. Gelukkig is er een oplossing. Als iedereen een zeer redelijke 30 tot 50 euro per maand betaalt voor online muziek kan de muzikale auteur van zijn percentage leven. Behalve het feit dat het een boel geld is en de meeste mensen [gezin van vier iemand?] niet zoveel aan muziek uitgeven, wringt de schoen ergens anders. Digitaal is huren tot de toko sluit. Koop je een zilverschijf, is die voor eeuwig van jou en wellicht ooit van je kleinkinderen. Had je nou maar in jaren-80 muziek geinvesteerd, ja toch?

Digitaal is niet alleen dood, maar ook een dode pier. Om de luisterrechten aan je kinderen door te geven moet je zelfs een stichting oprichten. Gelukkig komt vinyl terug. Dat is tenslotte wat elke zelfrespecterende krant jaarlijks schrijft.

Terug in de tijd. Toen GJ beginnend DJ was, kon hij ook niet rondkomen van tien eurogulden per uur. Zelfs niet als hij op vrijdag en zaterdag van tien tot twee plaatjes draaide. Was ook niet de bedoeling maar het liep anders. Aan de andere kant, toen had je ook nog geen social media die je “zogenaamd gratis aandacht” boden in ruil voor je harde, vernieuwende, creatieve werk. Tegelijkertijd vulde ik vakken bij de lokale supermarkt en nooit bood avondploegbaas mij de kans om gratis een pallet vol koffie weg te stouwen in ruil voor persoonlijke reclame als vakkenvuller. Slechtste baas ooit? Nee, natuurlijk niet. Maar ach dat was ook 1986, het decennium waar mensen nog over werk spraken als een manier om inkomen te vergaren en over gelukkige hobbyisten die hun kosten terugverdienden.

Niet eerlijk zegt u? Ooit gekeken hoe aanstaande studenten geneeskunde ingeloot worden? Er zijn veel meer mensen die medicijnen willen studeren dan er ruimte voor is. Moet de rest dan maar gratis gaan werken – en klagen op internet – of moeten ze accepteren dat Nederland maar zoveel artsen nodig heeft? Daarnaast wie gaat er naar een ‘zelfopgeleide’ dokter voor medisch advies?

Oneerlijk blijf je zeggen? En je creativiteit wordt niet op waarde geschat? Ga eens kijken in een ziekenhuis. Ja nu. Zie hoe het er aan toegaat. Hard werken, veel persoonlijk risico – ook voor mensen die iedere dag een huis vol geliefden achterlaten – en met niet meer dan een gemiddeld loon.

“Maar mijn creativiteit dan?” Als je nog steeds gelooft dat corona jouw zing-dans-dwangborrelingen respecteert en je dus niet ziek kunt worden, is het hoog tijd voor een ander soort dokter, een hoofddokter, zeg maar psychiater.

GJ wilde ook filmster worden. Helaas, ik moet het doen met woest-aantrekkelijk. Dat is ook niet alles, maar mij hoor je niet klagen, geen tijd en zo. Het is wat het is.

Vroeger was kunst heilig maar leverde niks op. Tegenwoordig is alles kunst en wat de gek ervoor geeft, zeg maar handel. Het resultaat wordt liefst opgeslagen in zogenaamde freeports [Engels], grote loodsen vol dure, soms spuuglelijke schilderijen, waarover geen importbelasting betaald hoeft te worden tot je ze in je kasteel hangt. Wat dus nooit gebeurt.

Ondanks mijn verhaal in redelijk fatsoenlijk Nederlands over waarom zangeres Taylor Swift een commercieel kreng eersteklas is, wil de wereld maar niet luisteren. Ex-Beatle Paul McCartney hoest geen slijm maar geld op als hij corona krijgt. Toch is het nooit genoeg en is meneer – a la een politicus eersteklas – dodelijk verontwaardigd waarom er geen extra geld zijn kant opkomt als zelf maar iemand op de fiets een van zijn liedjes neuriet. Hoezo, heb je honger dan? Dokken is zijn geriatrische boodschap.

Dat geeft te denken. Nee, niet of de jaren zestig ooit wel echt bestonden, maar waar je het voor doet. Meerdere wetenschappelijke onderzoeken hebben uitgewezen dat rijke mensen die alleen maar meer willen, het als een spel zien. Wie heeft het meeste bemachtigd, de dag voor je de laatste adem uitblaast? Geen idee waarom en zeker als het over muziek gaat, voelt het als vloeken in de kerk, maar toch. Waarom?

Kopfoto gemaakt door Oleg Sergeichik, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.

Bedreiging Is Nog Geen Vrije Meningsuiting En Vrije Meningsuiting Is Nog Geen Ondermijning

Prof. Marion Koopmans: mijn coronawaarheid is de echtste. Niet handig als je mensen wilt overtuigen.

Een verse aflevering waarom corona ook [en vooral] een communicatiecrisis is.

Interne consistentie is helemaal mijn dingen, maar ik ben het niet gedetailleerd. De hoofdlijn bewaak ik echter met hart en ziel: GJ is tegen. Geen idee wat, ik ben tegen. Da’s nog eens consequent.

Er flitst op TV een arts voorbij die even snel 60 procent van alle medewerkers in de zorg belachelijk maakt. Op de vraag waarom maar 40 procent van alle zorgmedewerkers zich wil laten inenten begint de medische persoonlijkheid met het verhaal over inentingen en autisme. Daar is geen relatie tussen en de arts die het schreef is ontslagen! Conclusie voor de kijker: 60 procent van de zorgmedewerkers begrijpt het niet, het pratende TV hoofd wel. Heel erg dom. Als mensen angst hebben voor het onbekende, zet je ze niet als domme kleuters in de hoek, maar ga je een volwassen gesprek met ze aan. We willen tenslotte niet dat straks 70 procent van de zorgmedewerkers een inenting weigert.

Ik kan het fragment niet terugvinden. Tijdens de speurtocht viel mijn blik op dr. Marion Koopmans, viroloog bij het EMC en weer stuiterde ik van mijn stoel. Koopman is hoogleraar en lid van het OMT, de groep van medische experts die het kabinet adviseert. Als deskundige krijgt ze tijdens de coronacrisis allerlei bedreigingen naar haar hoofd geslingerd. Stop daarmee stelletje zielepoten! Ze kan er zelf echter ook wat van.

Bedreiging is niet hetzelfde als vrije meningsuiting en vrije meningsuiting is nog geen ondermijning. Toch komt het volgens de hoogleraar wel gevaarlijk dicht in de buurt. “Echt theorieën verkondigen die niet kloppen ben je een beetje ondermijnend bezig.”

Interessante vraag voor professor Koopmans: wanneer weet je dat iets niet klopt? En wat is uw mening over Galileo? Als u terugkijkt over het afgelopen jaar zijn er vast momenten geweest dat u het volledig bij het verkeerde corona-eind had. Geeft niks, wetenschap is het onderzoeken van stellingen. Voortschrijdend inzicht komt altijd met vallen en opstaan. Maakt uw opmerking dat het poneren van stellingen die niet juist zijn, gevaarlijk dicht bij ondergraving van de ware werkelijkheid komt, wel een beetje ongemakkelijk. Op die manier komt de mensheid nooit verder en is de aarde nog steeds het centrum van het heelal. Klinkt als een stukje onprettige retoriek uit een een-partijstaat.

Laat ik het voor de helderheid eens omdraaien. Wat als Trump zo’n opmerking maakt of misschien een van zijn meer plooibare medische adviseurs nadat hij dr. Fauci aan de kant heeft geschoven? Professor Koopmans staat niet alleen door de bedreigingen onder enorme druk – nogmaals, kappen en nu meteen! – maar ook omdat zij een van de knappe koppen is die ons van corona moeten verlossen. Ga er maar aanstaan. Ondertussen is corona ook vooral een communicatiecrisis. Koopmans heeft niks fout gedaan maar als wetenschapper zou het haar sieren om of haar woorden terug te trekken of ze te verduidelijken. En nogmaals, de persoonlijk tol die zij betaalt voor de vele bedreigingen en het delen van haar wetenschappelijke kennis op TV is te hoog.

Kopfoto gemaakt door Macau Photo Agency, gevonden op Unsplash. Afbeelding is bewerkt.